Experiment van Huygens van 1674 1) om te beproeven of geluid te horen is door het luchtledige heen, waarbij aansluit een experiment om te zien of geluid zich voortplant door water.   19 Dec. 1674.   Om te beproeven of geluid zich laat horen door het luchtledige heen, heb ik een horloge met wekker opgesloten in het vat en het op vlas gelegd, zodanig dat het niet aan het glas raakte. Toen heb ik de opening AC dichtgemaakt met een bevochtigde varkensblaas, ondersteund op een soort rooster van blik, gemaakt in kleine vierkantjes, van blaadjes op hun kant gezet en aan elkaar gesoldeerd. Dit rooster was vastgemaakt op een platte cirkel die met zijn kanten steunde op de omtrek van opening AC.   Nadat ik de lucht uit het vat had gehaald dat onderin open was in D, en in het zachte cement van de machine gestoken, was het geluid van de wekker helemaal niet waar te nemen, ook niet met het oor voortdurend dicht bij de blaas AC gehouden. En terwijl er   *)  Manuscript E, p. 26-27.

[ 240 ]

elders in de kamer geen geluid was. Toen aan de wijzer te oordelen het geluid allang voorbij moest zijn, werd de lucht binnengelaten door de binding van de blaas weg te halen, en nu was te zien dat de wekker inderdaad was afgegaan want hij was niet meer opgewonden. Vervolgens zette ik hem weer net zo als te voren neer, maar ik haalde geen lucht uit het vat. En toen was zelfs het geluid van de onrust te horen, en terwijl de wekker afging, was het geluid van het belletje duidelijk waar te nemen, ook op een afstand van 2 of 3 passen van het vat. Zodat blijkt dat geluid niet wordt overgedragen door het luchtledige heen. Er is een experiment dat hiermee in strijd is onder die van de academie van Florence, maar toen zij het deden konden ze geen middel vinden om te beletten dat de beweging van hun klokje werd overgedragen aan het glas van het vat, door de draad waaraan het was opgehangen. Wat betreft hun andere experiment met het orgelpijpje dat ze hoorden klinken in het luchtledige, het is te geloven dat ze hun vat niet goed leeg maakten*).   20 Dec.   Om te beproeven of geluid zich voortplant door water, duwde ik het vat waarin de wekker op het vlas lag onder water, met de opening AC naar beneden, niet dichtgemaakt, en ik drukte deze op twee stukken lood, opdat ze niet dichtgestopt werd tegen de bodem van de emmer. Terwijl ik het vat zo onder water hield met de vinger, waarmee ik op de plaats D drukte, die was afgesloten met was, werd het geluid gehoord, maar heel zwak, en de klank van het belletje toen de wekker afging. Waaruit volgt dat de lucht in het vat, in beweging gebracht, zijn trilling doorgeeft aan het glas en aan het water er omheen.   *)  Zie in de "Saggi" [... 1667; Engl. (1684) p. 50] de "Esperienze del suono nel voto". Men merkte zo weinig verschil tussen het gewone geluid en in het luchtledige dat sommigen "schertsend" zeiden "dat lucht of niets te maken heeft met geluid, of in staat is het in elke toestand gelijkelijk voort te brengen".