Fenix, als ons seit Isidorus, | De feniks, zoals ons zegt Isidorus, |
Jacob, Solijn, Ambrosius, | Jacob (van Vitry), Solinus, Ambrosius, |
es .i. voghel sekerlike | is een vogel, dat staat vast, |
tote Arabia int rike. | in het rijk van Arabië. |
Dese n'hevet gheen ghenoot, | Zonder gelijke, er is er maar één, |
ende na den aren es hi groot. | en hij is zo groot als de arend. |
.ccc. ende viertech jaer | Driehonderd en veertig jaar |
pleghet hi te levene, overwaer. | leeft hij meestal, werkelijk waar. |
Ghehovet, gehalset es hi mede, | Zijn kop en zijn hals zijn ook |
sere scone, na des paus sede. | heel mooi, zoals die van een pauw. |
Sijn hals jofti guldijn ware, | Zijn hals alsof die van goud was, |
met purperen plumen harentare. | met purperen pluimen hier en daar. |
Sijn start gheleu blau mede | Zijn staart is geel en blauw ook |
met rooden vederen van groter sconede. | met rode veren van grote schoonheid. |
Alse fenixe d'oude gaet an | Als de feniks oud gaat worden |
so kieset hi enen sconen boem dan, | dan kiest hij een mooie boom uit, |
hoghe staende up ene fonteine, | die hoog is en staat bij een bron, |
die scone staet ende dore reine. | mooi gelegen en heel rein. |
Enen nest maket hi inder gebare | Een nest maakt hij op zo'n manier |
alse inder vormen van enen outare. | dat het de vorm van een altaar heeft. |
Van wieroec bomen ende van merren | Van wierook- en van mirrebomen |
ende van caneelen ende van verren | en van kaneel, van ver gehaald, |
van desen telghen maket hi sijn nest. | van dit soort takjes maakt hij z'n nest. |
Entie rieken alre best | En die ruiken het allerbest |
alse die sonne heete scijnt. | als de zon staat te branden. |
So waiet hi danne, ende pijnt | Dan wiekt hij, en spant zich in |
dat hi also ontsteket dat hout, | om het hout te doen ontsteken, |
dat soete roke ghevet menechfout. | dat zeer veel zoete rook af geeft. |
Dant valt hi selve int soete vier | En dan valt hij zelf in 't zoete vuur |
ende wert te asschen, dus lesemen hier. | en vergaat tot as, zo lezen we hier. |
In harde corter tijt dar naer | Heel korte tijd daarna |
werdet .i. worem in d'asschen daer | ontstaat daar een worm in de as |
die cortelike te vogle diet. | die weldra tot vogel uitgroeit. |
Dus werdet fenix verniet. ... | Zo wordt de feniks vernieuwd. ... |
KB, KA 16. |
De feniks komt al voor bij Herodotus
Afbeelding in Aberdeen Bestiary: phoenix, en op het vuur.
Zie ook: Medieval Bestiary.
Afbeelding uit Jonston (1660, tekst):
Gegevens in: Simon de Vries, Groot historisch schouw-tooneel deel 2 (1681), p. 81-88.
Oordeel op p. 84: "een Sinne-beeld"; p. 85: "Van hooren seggen lieghdmen veel"; p. 86: 'Chineese Phoenix'.