Is ghebeurt datmen wilde bereyden seker schuyten, met leeren daer in overeynde staende, ontrent 20 voeten hooch, om crijchsvolck daer op te gaen: Maer alsoot in twijfel stont oft niet te groote topswaerheyt by en soude brengen, sulcx dat de schuyt mocht ommeslaen, en t'volck int water vallen, men bereyde, om versekerder te sijn, een schuyte met haer leere en toebehoorten; daer na versochtment dadelick.
Dit veroirsaeckte my te overdencken, oft niet meughelick en soude sijn sulcx te weten deur weeghconstighe rekeninghen op ghestelde formen en swaerheden, sonder de saeck eerst int groot te moeten maken, en daer na dadelick te versoucken.
Tot dien eynde vonden en beschreven wy het volghende vertooch {Theorema.}: T'welck alsment een onderscheyden naem wilde gheven, na gheleghentheyt vant voornaemste eynde daert toe streckt, men soude meugen heeten  Vertooch der vlietende Topswaerheyt, dat is van topswaerheyt der stoffen die opt water vlieten, of drijven, want van ander topswaerheyt der lichamen opt vast lant, die omvallen als des lichaems swaerheyts middelpunt is buyten de hanghende swaerheyts middellijn, en is ons voornemen niet hier te handelen.

V E R T O O C H.

  Een lichaem vlietende opt water, neemt daer in altijt sulcken ghestalt, dat sijn swaerheyts middelpunt, is in des waterhols hanghende swaerheyts middellijn.

G H E G H E V E N.   Laet ABCD een lichaem sijn, drijvende opt water EFGH, diens oppervlack EF, en steeckt daer in tot IK toe, sulcx dat ICK het waterhol beteyckent, diens swaerheyts middelpunt L, sijn hanghende swaerheyts middellijn MLN, en des lichaems ABCD swaerheyts middelpunt O.
  T B E G E E R D E.   Wy moeten bewysen dattet lichaems ABCD swaerheyts middelpunt O, is in des waterhols ICK hangende swaerheyts middellijn MN.

T B E W Y S.
  Laet ons t'lichaem ABCD uyt het water trecken, en nemen door t'gedacht dattet waterhol ICK in sijn selve form blijve: En tot noch meerder claerheyt, dattet selve waterhol sy een vlackvat, na de wijse der 7 bepaling des waterwichts.

Dit vlackvat aldus gheledicht wesende van sijn lichaem, latet vol waters ghegoten worden: En want water in water alle ghestalt hout diemen hem gheeft, deur het I voorstel des waterwichts, so sal t'vlackvat in die ghestalt blijven, sulcx dattet so wel met water ghelaen, als mettet lichaem ABCD, al een selve ghestalt hout:

Maer dit inghegoten waters swaerheyts middelpunt is oock des waterhols of vlackvats swaerheyts middelpunt, te weten L; en daerom moet des lichaems ABCD swaerheyts middelpunt sijn in des vlackvats hangende swaerheyts middellijn MN: Want latet soot meughelick waer daer buyten wesen, ick neem ant punt P: Maer dat en can niet gheschien sonder verandering vande form des waterhols ICK, want nadient dese ghestalt hadde wesende des lichaems swaerheyts middelpunt an O deur t'ghestelde, so soude deur verlegging der stof des lichaems, sulcx dattet swaerheyts middelpunt quaem an P, alsdan B moeten dalen, D oprijsen, en C keeren na K toe, t'welck teghen t'ghestelde waer, en een ander waterhol soude sijn dan daer verschil af is: Daerom des lichaems swaerheyts middelpunt is in MN, te weten of onder des waterhols swaerheyts middelpunt L, of daer boven, of daer in.
  T B E S L V Y T.   Een lichaem dan drijvende opt water, neemt daer in altijt sulcken ghestalt, dat sijn swaerheyts middelpunt is in des waterhols hanghende swaerheyts middellijn, t'welck wy bewysen moesten.

I   V E R V O L G H.
  Tis kennelick dat als des lichaems swaerheyts middelpunt, is boven des waterhols swaerheyts middelpunt, so heeftet sulcken topswaerheyt dat alles omkeert, (midts welverstaende dattet niet onderhouden en worde) tot dat des lichaems swaerheyts middellijn, is in des waterhols hanghende swaerheyts middellijn, onder des waterhols swaerheyts middelpunt. Als by voorbeelt een cromme stock opt water vlietende, sy hout daer in een seker ghestalt, sulcx dat al keertmen opwaert t'ghene onder was, ten wil so niet blijven, maer neemt weerom d'eerste ghestalt, uyt oirsaec dat des stock swaerheyts middelpunt, dan niet en is in des waterhols hanghende swaerheyts middellijn, onder des selfden swaerheyt middelpunt.

2   V E R V O L G H.

  Tis kennelick dat eenich gewicht in een schip of ander vat verleyt sijnde, sulcx dat de form des waterhols verandert, dat daer me oock verandert de plaets van des waterhols swaerheyts middelpunt.

3   V E R V O L G H.

  Tis openbaer dat alle ghewicht geleyt onder des waterhols swaerheyts middelplat, dat evewijdich is metten sichteinder, streckt tot vaster ganck des schips de topswaerheyt min onderworpen sijnde: Maer alle ghewicht datmen daer boven leght, streckt tot meerder topswaerheyt.

M E R C K T.

  Soo de twee swaerheyts middelpunten, te weten des waterhols en des schips, met al de lichamelicke stof dieder in en op is, licht om vinden waer, tis kennelick datmen soude connen segghen deur weeghconstige wercking sonder dadelicke ervaring te doen, wat scheefheyt of ghestalt een verdocht gheladen schip int water nemen sal; en of t'water over de canten soude commen of niet, gelijck mijn voornemen was te willen weten: Maer want die soucking der swaerheyts middelpunten van soo veel verscheyden stoffen als ghemeenlick in een schip sijn te moeyelick soude vallen, soo en dienet niet om in sulck voorbeelt hem daer me te behelpen.
Nochtans insiende dat kennis der oirsaken van topswaerheyt, en der ghestalt eens vlietende lichaems int water elders can te pas commen: Oock me dat de ghene die moeyte mocht doen van dat te soucken, hier me geholpen can worden, soo heb ick dit by ghedachtnis ghestelt alsboven.

D E R   V L I E T E N D E   T O P S W A E R H E Y T S

E Y N D E.