L s  in een stick Schilderie, Tbart is den  G R O N D T  der Verwen, ende die Verwe, des Barts  A N C L E V E N D E ;  Van eenen Silveren Vergulden cop, Tsilver is den Grondt des Gouts, ende Tgoudt des Silvers Anclevende, De Materie, is den Grondt der Formen, ende de Forme T'anclevende der Materien. Also noemtmen oock Grondt daer yet in is, als Tscip den Grondt van tgene het in hem begrijpt; Den Mensche den Grondt der Wijsheyt, ende de wijsheyt sijn Anclevende; Wy heetent oock Grondt daer onse wercking in doende is, als de Verwe, den Grondt des Ghesichts, Gheluyt, den Grondt des Ghehoors. Een selve saecke can oock in verscheyden aensien, alsnu Grondt, alsdan Anclevende sijn: Ghelijck alsmen seght, Tgoudt eender Baghen verciert te sijn met eenen Robijn, daer is Tgoudt den Grondt, ende den Robijn het Anclevende, Maer soomen seght den Robijn verciert te wesen met het Goudt, soo is ter contrarien den Robijn Grondt, ende Tgoudt sijn Anclevende; Alsoo oock is een Man in sijn Huys, het Anclevende, ende het Huys sijn Grondt, maer int ansien dat het hem toebehoort, soo is hy Grondt, ende het Huys (ghelijck oock alle sijn ander goeden) sijn Anclevende.
  Dit woort Grondt ontmoet hem inde ghemeene sprekinghe, ghelijck alsmen seght; Ick en can den Grondt niet vernemen, daer wy door verstaen, het voornaemste der saecken, daer al de reste Ancleeft.
  Tvoornoemde Anclevende ontmoet hem in voornamelicke Vier Specien, als,  E Y G H E N ,  G H E M E E N ,  S C H E Y D E L I C K ,  ende  O N S C H E Y D E L I C K .

L s  Dier, is een naem ghemeen an Mensche, Peert, Stier, &c. want yemandt vraghende wat een Mensche, een Peert, een Stier sy, men antwoort op elck eyghentlick, een Dier; Dier dan is  G H E S L A C H T E ,  diens  S P E C I E N  Mensche Peert, Stier, ende voort alle Beesten; Alsoo oock is Ambacht Gheslachte, diens Specien sijn Timmeren, Metsen, Smeden, &c. Want Yeder van dien is Ambacht; Wederom Conste, is Gheslachte van Specien, Ambacht, Rhetorike, Musike, &c. want yeder van dien is Conste; Hollander, is Gheslachte van allen den Ingheborenen van Hollandt, ende dese diens Specien, want soo wel den Leyenaer, als den Haarlemmer, wort eyghentlick Hollander gheseyt; Insghelijcx is Mensche Gheslachte, van Specien, Pieter, ende Ian, want yeder van haer is Mensche.
  De Specie die in ander Specien Onscheydelick is, wort ghenoemt de Leechste Specie, oft het  O N S C H E Y D E L I C K ;  Als scheydende Dier in Mensche ende Beeste, Mensche wederom in Pieter, Ian, &c. dese laetste Specien en connen niet voorder

L s  T'lichaem des menschen, want het in hem begrijp alle de Deelen, als Hooft, Buyck, Ermen, Beenen, &c. wort een  G H E H E E L  ghenoemt, ende wederom den Erm, want sy in het Heel begrepen is, wort  D E E L  gheseyt, Also wort oock de Handt, int aensien van haer Deelen, als Vingheren, Duym, Palm, &c. Gheheel ghenoemt, ende Vingher, Deel des Handts; Insghelijcx wort de Dialectike Gheheel gheseyt, diens Deelen Definitien, ende Werckinghe.
  Alle de Deelen des Gheheels t'samen, worden ghenoemt de  H E E L E N D E  D E E L E N ,  als Definitien ende Werckinghe, sijn de Heelende Deelen der Dialectiken.

  Want het lichtelick ghebeuren can, datmen tghene  Gheslachte is, soude noemen  Gheheel, ende datmen voor  Specie, soude segghen  Deel, ofte ter contrarien, soo is haer onderscheyt hier duer openbaer, dat Gheslachte wort van Specie warachtelick gheseyt, maer niet Gheheel van Deel.
By exempel, yemandt twijfelt of Saet Gheslachte ofte Gheheel sy, van Cooren: Hy sal segghen,  Cooren is saet, twelck warachtich is: saet dan is Gheslachte, ende Cooren Specie: Insghelijcx soo yemandt twijfelde of Handt sy Gheslachte ofte Heel van Vingher, hy sal segghen,  de Vingher is een Hand, t'welck Valsch is: Handt dan is Gheheel, ende Vingher Deel: Ende alsoo in allen anderen.

L s  Pieter can op eenen dach twelf mijlen gaen, Hy cander dan wel drie gaen; Dat Pieter op eenen dach twelf mijlen gaen can, is hier het  O N G H E L O O F L I C K E R ;  Maer dat hyder wel drie gaen can, het  G H E L O O F L I C K E R .  Wederom, Men can eenen Hase sien van een mijle verre. Noch veel beter dan, canmen een Peert van een mijle verre sien: Datmen een Hase van een mijle verre sien can, is het Onghelooflicker, t'ander het Ghelooflicker. Breeder sullen wy hier af segghen int  A N H A N G S E L .

H E L Y C K  alsmen seght, Goudt is tswaerste Metael, ende wederom verkeert Tswaerste Metael is Goudt, al waer dit alsulcken ghenegentheyt heeft tot dat, ghelijck dat tot dit, Soo worden dese gheseyt  M A L C A N D E R T R E F F E N D E ,  ofte die overanderde gheneghentheyt wort gheseyt  M A L C A N D E R T R E F F I N G .  Tselfde sijn oock Rechte linie, ende de Cortste tusschen twee punten, want alle Rechte linie is de cortste tusschen twee punten, ende weder verkeert, alle Cortste linie tusschen twee punten, is een Rechte. Alsoo oock de Liefde van twee persoonen malcanderen beminnende, mach gheseyt worden, Malcandertreffende Liefde.

L s  Vader ende Kint, deen is des anders Nootsaeckelick, want sooder een Vader is, hy heeft nootsaeckelick een Kindt, ende wederom sooder een Kindt is, het heeft Nootsaeckelick een Vader, Vader dan, ende Kindt, ghelijck oock alle Bloedtverwandten, sijn  B E S T A E N D E ,  dat is, soo wy ghemeenelick segghen, sy bestaen malcanderen, welcke eyghen maniere van spreecken, wy oock Ghelijckspreuckelick voughen, op der ghelijcken, als Cooper ende Vercooper, Ghever ende Ontfangher, Huerder ende Verhuerder, Geslachte ende Specie, Grondt ende Anclevende, Grooter ende Cleender, Meerder ende Minder, ende allen anderen dierghelijcken, alwaer d'een des anders Nootsaeckelick is, noemen wy Bestaende. Daer sijn oock Bestaende van eender name, als, sijt ghy mijn Ghebuer, ick ben wederom u Ghebuer, insghelijcx Medegheselle, Ghelijck, Onghelijck, &c. Daer wort inde definitie gheseyt, Welcker eene des anders Nootsaeckelick is, alwaer t'woort Nootsaeckelick, anghemerckt dient, want Peert ende Sale, ofte Mes ende Schee, ende dierghelijcke, en sijn gheen Bestaende, overmidts soo men seght

Ls Heet ende Coudt, Vochtich ende Drooch, Wit ende Swart, Licht ende Swaer ende dierghelijcke, sijn  C O N T R A R I E   S A E C K E N . Maer als het eene deser Contrarien, t'ghebreck is, van dies datter inde natuerlicke volmaectheyt sijn soude, soo wordet oock ghenoemt,  A F W E S E N ,  dat is het Afwesen van t'ander: Als Blintheyt, wort gheseyt het Afwesen des Ghesichts, niet in yeder saecke (want eenen Block en wort niet Blint gheseyt) maer in dies dat inde natuerlicke volmaectheyt sien soude, als een Mensche, een Peert: Alsoo oock is Dronckenschap het Afwesen van Nuchterheyt, de Doot van het Leven, &c.

L s,  Alle mensche gaedt; teghen Gheen mensche en Gaedt, ende diergelijcke, sijn  C O N T R A R I E   R E D E N E N :  Haerlieder eyghenschap is, niet te connen beyde waer sijn, maer wel beyde valsch, als int voorgaende exempel; Ofte d'eene waer ende d'ander valsch; als, Alle Mensche is een versielt lichaem: Gheen Mensche en is een versielt lichaem, t'welck hier alsoo by ghevalle gheschiet; Maer inde Teghenspreeckende, ist altijt nootsaeckelick, diens definitie sulcx is.

L s  Alle Mensche gaedt, ende Eenich Mensche en gaedt niet, dat is  T E G H E N S P R E U C K ,  ofte sijn twee  T E G H E N S P R E E C K E N D E ,  hebbende de ghedaente deser definitien, want d'een betuycht Generalick: ende d'ander ontkent, niet Generalick; ende dit over een selfde saecke. Wederom; Gheen Mensche en gaedt, teghen, Eenich Mensche gaedt: Insghelijcx, Pieter gaedt; Pieter en gaedt niet. Der Teghenspreeckender Eyghenschap is (soo wy oock gheseyt hebben inde 22. definitie) dat deen altijt nootsaeckelicken waer is, dander valsch.

L s  een Mensche ende een Peert, ende dierghelijcke, welcke niet een selfde sijn en connen, worden  V E R S C H E Y D E N  gheseyt. Selfde connen sijn Dier, ende Schaep; ofte Lichaem, ende Steen. Selfde sijn nootsaeckelick, Swaerste Metael, ende Goudt; Wederom, Rechte Linie, ende de Cortste tusschen twee punten, ende dierghelijcken, alle de welcke gheen Verscheyden en sijn.

L s  Ian ende Pieter, hebben tot een derde, Sterflickheyt, ghelijcke gheneghentheyt, daerom oock worden sy in desen  G H E L Y C K E  gheseyt. Also seghtmen oock wel een Merie, Ghelijck te sijne aen een Hinne, overmidts sy tot een derde, als Liefde tot haer ionck te draghen, een ghelijcke gheneghentheyt hebben.

H E L Y C K  den Schipper tot sijn Schip,
Alsoo den Coninck tot sijn Coninckrijck.

  Dit is een  D I A L E C T I K E L I C K E   P R O P O R T I E ,  diens eerste vergheleken Reden, is, Schipper tot Schip; dander Coninck tot Coninckrijck, inder voughen dat der Proportien Termijnen, sijn, Schipper, Schip, Coninck, Coninckrijck; Wederom ghelijck de reden der Arithmetiker proportien, gheseyt worden Dobbel, Drievuldich, ofte dierghelijcke, so mueghen dese gheseyt worden Ghoede Regiering, dat is, ghelijck den Schipper sijn Schip wel moet regieren, alsoo oock den Coninck sijn Coninckrijck.