Stevin | Meester Simon | Hefboom 12

Enzovoorts

hand, verdeelde balk, gewicht hand, verdeelde balk, gewicht

Y weegt links 12 pond, rechts 6 pond.

De balk weegt 6 pond.


hand, verdeelde balk, 3 gewichten hand, verdeelde balk, 2 gewichten


Weeghaak

Nu kun je ook een weeghaak (unster) maken, uitgaande van de eerste tekening hier boven. In het volgende weegt de balk nog steeds 6 pond.

hand, unster Er blijft evenwicht als je Y verzwaart met een pond, en aan V een gewicht Z van 1 pond hangt. En ook bij:  Z hangt aan T, en Y wordt 14 pond. Enzovoorts tot:  Z aan P, en Y = 17 pond.

Bij de weeghaak verschuif je Z (1 pond) om evenwicht te maken met een onbekend gewicht aan Q. En dan is Y (12 pond) het vaste contragewicht voor de balk.

Zo blijkt het belang van stelling 1 voor de praktijk.


Test:
1.  Welke getallen staan dan bij V, T, S, R en P?
2.  En als de balk niet 6 pond weegt, maar 1 pond?


Stevins woorden:


M E R C K T.

  S O O M E N  tghewicht Y des 2en voorbeelts verswaerde van 1 lb, ende datmen an V hinghe 1 lb, inder voughen dat haer ghestalt dan waer als hier onder [boven, laatste fig.], Tis kennelick uyt het voorgaende dat XN noch handthaef blijft, ende alles an haer evestaltwichtich hangt.
Tselve sal XN oock blijven, soomen Z 1 lb hangt an T, ende dat Y doe 14 lb, ofte Z 1 lb an S, ende dat Y doe 15 lb, ofte Z 1 lb an R, ende dat Y doe 16 lb, ofte Z 1 lb an P, ende dat Y doe 17 lb, ende soo oirdentlick voort by aldien den pilaer langher waer; te weten, verswarende Y altijt van 1 lb, voor elcke langde als XV, daermen Z voorder an verschuyft.
ongelijkarmige balans met schuifgewicht
Waer uyt de Ghedaenten {Qualitates.} des Onsels bekent siin, als inde Weegdaet breeder daer af sal ghehandelt worden.



Als je dit goed hebt kun je ingewikkelder problemen aanpakken, zoals bijvoorbeeld: hoe weeg je een kanon? (tekening van Johannes Buteo, 1559).


Vorige | Hefboom 12 | Meester Simon