Vreemde woorden

Het Nederlands heeft veel woorden die afkomstig zijn uit andere talen, met name uit Grieks en Latijn. Ze worden te pas en te onpas gebruikt.

Voor "Introductie" is er een gelijkwaardig Nederlands woord. Het past hier alleen omdat het zo mooi laat zien:

• woord-delen worden vaker gebruikt; zie "intro" en "ductie",
• in andere westerse talen komt het woord ook voor.

Vaktaal kan niet zonder vreemde woorden. Zo heeft de taalwetenschap het woord "etymologie" voor: onderzoek naar de herkomst van woorden.

Doel

Dit woordenweb laat etymologische verbanden zien, als volgt:

1. vreemde woorden in het Nederlands worden in stukjes gehakt,
2. van elk stukje wordt de afkomst uit Latijn of Grieks getoond,
3. andere woorden met dat stukje staan erbij, ook in het Engels en Frans.

Zo begrijp je nieuwe woorden snel, en je hoeft er minder te leren (ook bv in het Spaans).

Het gaat hier vooral om woorden op het gebied van natuur, gezondheid, en techniek.

Voorbeeld

Vaak is het verband verrassend. Woorden met dezelfde afkomst (alere - voeden) zijn bv:

• alimentatie - onderhoud (zorgen voor voeding)
• altitude - hoogte (door veel voeding groot geworden)
• alumnus - oud-leerling (geestelijk gevoed door de school)
• coalitie - verbond (samengegroeid)

Maar het kan ook verraderlijk zijn, anders dan je denkt. De volgende drie hebben niets te maken met de vorige:

• alert komt van Italiaans: all'erta - op de uitkijk
• alternatief komt van Latijn: alter ... alter - de een ... de ander
• aluminium komt van Latijn: alumen - aluin.

Elk woord heeft zijn eigen geschiedenis. Etymologie is een wetenschap op zichzelf. Eraan ruiken kan heel verfrissend zijn! Het vreemde woord wordt minder vreemd.

Waarschuwing

Dit Woordenweb is opgezet om inzicht te krijgen in verbanden tussen woorden, en niet om als vertaalhulp te dienen. Een woord heeft meestal meer dan één betekenis, en vaak zijn er meer woorden met dezelfde betekenis.
Vertalen is moeilijk, vooral als je niet goed weet waarover het gaat. Kijk maar naar dit voorbeeld van automatisch vertalen per computer (maart 1998):

"LUNAR PROSPECTOR FINDS EVIDENCE OF ICE AT MOON'S POLES"

"LE PROSPECTEUR LUNAIRE TROUVE L'ÉVIDENCE DE LA GLACE CHEZ POLONAIS DE LA LUNE"

In 2015 werd het (bij Google): "Lunar Prospector trouve des preuves de glace à MOON'S POLES".
In 2020: "UN PROSPECTEUR LUNAIRE TROUVE UNE PREUVE DE GLACE AUX LUNES DE POLON".

Vertalen blijft mensenwerk!

Verba manent

"Verba volant, scripta manent" (woorden vervliegen, geschriften blijven) zegt het spreekwoord; maar je kunt het ook wel omdraaien: "Scripta volant, verba manent".
Veel oude geschriften zijn verloren gegaan, maar in de digitale wereld spelen woorden uit de oude talen nog steeds een grote rol. Zie: Webwoorden.

Over Latijn en Over Grieks: enkele opmerkingen voor wie deze talen niet kent.