... Bijeneter , Duikereend , Ekster , Gier , Hop , Ibis , IJsvogel , Kauw , kieviet , kropgans , Lijster , Meeuw , merel , mus , Nachtegaal-1 , -2 , nachtraaf , Papegaai , patrijs , pauw , pelikaan , pluvier , Snip , specht , sperwer , spreeuw , struisvogel , Tortelduif , Visarend , vleermuis , vliegenvanger , Wielewaal , wouw , Zwaluw ... Latijnse namen I-Z
|
G. gaet ute. Vort suldi voghele namen horen in .i. Ibis, alse Solinus seghet, es .i. voghel die te wandelne pleghet neven den oevere, dats sine maniere, van Niluse der grooter riviere. Serpenten eier can hi vinden ende die draghet hi sine kinden, want sine lief hebben seere, ende hine cessert nemmermere te verterne dat quade saet. | Hs. KB, lijst afb. Vert. en afb.: PB, 73 vgl. MB |
Enewarf int jar, dat verstaet, versamen hem vliegende serpente in Arabien t'enen covente alse omme te vliegene uten lande, alder werelt ter scande. Ende alsi uten lande varen comen die iben met haren scaren, ende ghemoetense indie lucht. Niet enen van alder vlucht die de werelt willen plaghen sone laten si dat lijf ontdraghen. t'Fenijn van desen vliegenden dieren dat es van so felre manieren dat .i. man es des lives quite eri beseft dat menne bite. Nochtan ne sterveter af ibis niet. | Vgl: Herodotus |
Isidorus te segghene pliet alsi ghesmelten niet ne can dat hi in sinen becke dan water nemet, na sire sede ende purgert hem der mede. Neven marasche oft bider ze ofte bi rivieren es hi emmerme Om cronien ofte om vissce doot die hi etet te sire noot. Waer so si sijn, sijn si al wit, sonder te Peleusen, wi lesen dit, sijn si swart, dats openbare. Sulc waent dat es die oudevare mar dan es niet, en ware dan (also alsmen ghemerken can) dat ware van oudevars manieren diemen niet ne can visieren, datse noit mensce in Europen sach. Plinius die doet ghewach dat ibis es crum ghebect. Hier bi merket ende mecket want d'odevare hevetene recht. Josefus bescrivet ons echt dat groot here van Ethyopen in Egipten quam geloepen, doe Moises was .i. jonghelinc. Ende hi der iben vele vint ende stieretse voer sijn here dar hi was marscalc inder were. Ende voer mids dor die wostine die was vul wormen van venine. Die worme atense ende verdreven so dat die lieden onghescadet bleven. Ende quamen al onversien in Ethiopen, ende mettien wan Moyses lant ende stede, die Saba heetet, ende dar toe mede wan hi al dat was der inne, ende nam des lants coninghinne. | |
Ibos es .i. vogel bekent int lantscap van Orient, een starc vogel ende stout die up part ewelike nijt hout. Gras eti, als de gans doet. Sijn luud es alsi ware verwoet ende an te horne seere wreet. Dat part hevetene seere leet om dat es vanden lude vervart, ende ibos hevetene weder onwart want hettene ute lande verdrivet. Ende dits nijt die niet achter blivet. | |
Incendula, dats bekent een voghel van Orient, ende es van des ravens gheslachte. Beede bi daghe ende bi nachte es tusschen hem enten ule strijt. Want incendula daghes tijt omme dat hem dert sijn luud sine eier te supene ut. Entie ule ne latets niet mar weder hi te roevene pliet, want nachtes, alse die ule siet best, so roevet hi des anders nest. Dus gheldet elc andren quaet met quade ende bliven beede inder scade. | |
Irundo dats der swalewen name, swart van plumen, sere bequame. Menech kinnet hare ghedane. Alse die dagheraet comet ane groetsoene met soeten sanghe, ende ne latet den slapre niet rusten langhe mar soe vermaent hem dat hi waket ende Gode danket diet al maket. Onder den rechtren vlogel bloet nem vander swalewen, dats goet den oghen die sijn t'onghemake. Solinus seit ene sake, dat hare nature doet weten al ofte .i. huus saen vallen sal want dar in maken si gheen nest. Boven allen voghelen pijnsi best om hare jonc te voedene ende oec te behoedene. Oec so vinde men meneghe ene die in die levre draghen steene diemen celidonius nomet, daer hier na tale af comet te wat dinghen si sijn goet ende hoe dat mense bekinnen moet. In ouden philosofen boeken machmen vinden, wilment soeken: dien dat heleghe vier ontsteken etet hi die swalewe, dar af breket. Epelencie vergaet der mede. Ysidorus scrivet wonderlichede datse gheen voghel, hoe soet gaet in proien nemmermeer ne vaet. Hare comen, har varen es wel ghewacht. Si varen wech voer des winters cracht in warmen lande, dar bi naturen ne gheen winter can gheduren, al dar vintmense plumeloes. Hare compsts bodescapt altoes den inganc vanden lentine. Selden roefmen hare jonxkine ende men doet hem scade noode, die privilegie hebben si van Gode. Aristotiles ende Adelijn, twe arde groote meesters sijn, segghen, entit es wel bekent: wie dat hare jonc blent dat hem die oghen weder comen met enen crude, horwi nomen ende het hetet celidonia. Ende dits wonder, hoe soet ga. | Fr: hirondelle. Vgl. MB |
Isida, na dat icket weet, es diemen isvoghel heet. Van plumen van sconre maniere groene, gheleu, root menghertire, sietmen dar up die sonne bliken si dinken den safire gheliken. Vanden voeten n'hevet nemme dan crumme clawen alleene twe. Sijn beckelkin es curt ende recht, an visscelkine gheneret hem echt dies eist gherne den watre bi. In d'erde so broeden si dar si hole metten becken maken entie arde ute trecken. Van desen voghele segghen liede (dat ic voer waer niet bediede ende inne weet oft es gheloghen): es hem sijn vel af getoghen ende an enen wech ghesleghen dattet alle jare sal pleghen te vermutene, inder ghebare recht oft voghelijn levende ware. | |
Isopis es .i. voghel mede die oec gherne sine stede nemet bi lopenden waterkinen, om te vane visscelkine. Een deel swart upten start, dat dicken up ende neder vart met sinen starte so slaet dart sit. Al pipende so vart dit. Ende meent de ghene wel die in dese werelt fel die onghestade es als de beke, hem gheneren sondeleke, ende vervart sijn in haren sin. Want si niet ter werelt in winnen dat ghedurech si, dies beven si dicken bedi. Nochtan d'arme lijfnere dar si an legghen hare ghere doen se minnen de lopende beke dar si in leven sorgheleke. I. gaet ute. Hort hier naer voghele namen die sijn in .k. | |
Kyliodomos lesen wi es een voghel in Endi. t'Erst dat hi ter werelt bart vlieghet hi ter sonnen wart in 't oestene, dar soe up vart. Ende alsoe kert ten westenen wart so kert hi hem mede al daer. Sijn leven dat nes mar .i. jaer. Binnen den jare, eri stervet, wint hi .ii. jonc, dus ne verdervet sijn gheslachte niet al dan. Sijn vlesch es ghesont elken man: ets goet jeghen tgroot evel gheten want et verdrivet, als wijt weten; ende jeghen menech evel groot so est harde goet ter noot. | |
Kym, spreket Aristotiles dat .i. groot starc vogel is entie ghene felleit hevet els dan hi bi proien levet. Ghedoghech es hi, horic spreken, den voghelen die up hem steken. Narenst es hi ende goet om te voedene sijn broet ende andre voghelen jonc mede. Want enen aren vintmen van quader zede die tilike, als men spreket, sine jonc ute sinen neste steket want si hem vernoien te voedene te bewarne ente behoedene. Kimme ontfarmets alsise siet cranc ende voetse al sonder danc. Ay, ghi edele riddren, ghi heren, an desen vogel soudi leeren! Ghi levet bider proien mede, dats bider armer liede lede. Ne sijt niet onhovesch inder proie, ne verlieset niet die langhe joie vander werelt ere cranc. Verdraghet dit arem volc ghemanc alse kim doet, dar wi af spreken, den voghelen die up hem steken. Voedet oec na des vogels sede verdrevene arens jonghe mede, dat sijn helpelose edelinghe. Helpet datmense dar toe bringhe dat si niet ne comen te valle. Dat sijn doghede dar gi alle bi soudet regneren emmermeere, voer Gode ende in der werelt ere. | |
Karolus es bekent een voghel van Orient. Scalc, alse Aristotiles seghet, die gherne der ledecheiden pleghet. Ende gherne ne winnet hi jonghe niet doch omme dat nature ghebiedet so notet hi te somegher stont. Ende alse die zoe danne vort comt dat soe met eieren es bevest leghet soese in wilder duven nest. Dus moet die duve voeden daer, dat hare niet bestaet .i. haer. | |
Komor, spreket Aristotiles, dat in Arabia .i. voghel es. Ende es .i. bosvoghel die mest winnet van allen voghelen diemen kinnet, want .v. warven jofte .vi. int jaer wint hi jonghe, dat es waer. Ende dit ne doet gheen ander el. Ende dits te wonderne also wel dat hi ghene vrucht ne winnet eri in den hemel kinnet sterren risen, die die macht hebben van te ghevene dracht. Ende alsi die sterren siet risen so noet hi na sire wise. | |
Kyces, spreket Aristotiles, dat oec mede .i. vogel es die menegerhande soen ghevet ut want elkes daghes verwandelt sijn luud. Van hare, van wullen es sijn nest ende up hoghe bome ghevest, ende dar onthoudet hi sijn broet. Alse die ekelen sijn ripe ende goet so gadert hi spise gnoech t'etene na sin ghevoech. Alse sine jonghe up sijn comen so dat si doghen ter vromen houdensise ledech ende voeden vader moeder, ende broeden die hem selven dan van ouden voeden ne connen no houden. Dorper mensche, merc hier up wel! Hier gaet ute .k. ende gaet in .l. | |
Larus, alse de glose seghet, die up Moyses boeke leghet, es verboden in d'oude wet t'etene. Van hem es gheset dat hi proiet in sire vlucht beede int water ende in die lucht. Ende bediedet den duvel wel die emmer hem allen es fel die willen leeden helech leven dar si met Gode omme sijn verheven alse vogele in die lucht vlieghen, ofte weder si hem laten bedrieghen in dit wandel ertsce goet dat bediedet es bider vloet. Up hem allen groot ende cleene sethi sine proie ghemeene, die ertsche larus, als diet al bringhen wille in sinen val. | |
Lucidius, seghet Solijn, es .i. vogel, die name sijn hi es ghemaket vanden lechte. Sine vederen scinen rechte in donkeren nachten ghelijc den viere. Bedines esset der gangers maniere die bi nachte willen pinen te lidene dor donkere wostinen, dat si des vogels vederen draghen ende den nacht der mede verjaghen. Plinius spreket in de boekin sine dat Germania die wostine dat Alemaenien hetet sulke voghele toghet ghereet. | |
Lucina, als ons doet verstaen sente Ambrosius van Melan, es .i. voghelkin dat broet sine eier nachts ende behoet ende singhet dien nacht al dure enture sonder slapen, dats sine nature. Oec scinet ofte sente Ambrosius sprake dattet singhet om die sake, om dat met sinen soeten sanghe sijn broet leven der af ontfanghe. Endit te wonderne seere ende niet te twifelne min no mere, want menech mester ende sente Agustijn seghet over waer fijn dit selve mede vanden lione. Dit wille die nature doen. | Nachtegaal, zie ook: Philomena vgl. MB |
Lunacos, spreket Aristotilus, es .i. vogel, sijt ghewes, die seere scarp es in sijn sien. Derre manieren vogele plien er hare jonc plumen beghinnen dat si die clareit vander sonnen keren omme te siene der in. Ende wel hare die meer ofte min sine oghen tranen clene of groot, hi moeter omme coren de doot, dandre voeti so hi mach best. Bider ze so es sijn nest, want hi hem bider ze ghenert dar hi visscelkine vertert. Ende alsi boven hanget in de lucht die voghele onder hebben vrucht, risen si, dat mense vanghe ende duken int water so langhe dat si verdrinken ende boven driven. Die eti dan, dus horent wijt scriven. Dit scinet een deel openbare oft erande aren waren. | Vgl. arend |
Lagepus mach na't Latijn in onse Dietsch hasevoet sijn, want dar si in de plumen staen sijn si alse hasevoeten gedaen, des vogels voete sekerlike. Dits de scuvut properlike. Beede in haghen ende in holen leeti sijn droeve lijf verstolen, ende etet sine proie alleene. Men vintse wel na alleghemeene bi na alse groot alse die aren, ende met plumen seere verladen. Si sijn oec gehornet mede. Want sijn up sien es wonderlichede: sijn oghen root alst ware .i. brant. Ende hi es alre voglen viant want si na hem stekens plien, omme dat sine dages selden sien. Hier gaen ute namen in .l. Van .m. verstaet die namen wel. | Zie ook: Uil |
Milvus, alse wi wanen wale, es ene wuwe in onse tale. Crumbeckede ende crum van voeten mare niet scalxs dar si ghemoeten. Hennen, kiekine ende vogelkine dar na doen si hare pine. Dinc die niet mach comen te baten diemen ute werpet upter straten dar af maken si hare spise. Plinius scrivet, die wise, dat hare levre draghet medicine. Die wuwe pleget bout te sine jeghen vogelkine cleene, ende bloode jegen dandre ghemeene. So vliet den cleenen spareware ende dits wonder van hare. Aristotiles die seghet dat erande wouwe pleghet in die joghet van hare joien dat soe vaet vogelkine in proien, darna croenien, dar na vlieghen. Int ende stervet soe, sonder lieghen, van hongre die hare gaet an om dat soe hare niet gheneren can. | Vgl. MB |
Magnales, spreket Aristotiles, dat erehande vogel es groot alse de ghier oftie aren, ende die hem gheneren te waren metten visschen in der rivieren. Ende si sijn van roeder manieren in hare plumen, als wijt merken, swart van voeten ende van vlerken. | |
Melancorfus, als ons seget Plinius, dart ware in leghet, es .i. vogelkin niet groot dat seere wasset in sijn ghenoet, want boven .xx. winnen si al ende emmer onneffene int ghetal. So nerenst so n'es voghelijn omme te voedene die kinder sijn, dat machmen an die meneghe sien. Want alsi te vlieghene plien ende si volghen uten neste der moeder, sijn si vet ten besten. Ende volghen na hare wise vader ende moeder om hare spise, met ere harde groter scare alse oft ene scole voglen ware. Dese sijn in proien gegeven starken voglen diere bi leven. | |
Morpex es .i. swart voghel an plumen, an becke ende an vlogel. Van clawen scarp ende van becke. Een bastart aren eist, als icket mecke. Hi ghenert hem in rivieren an visschen na sire manieren. Al ghenert hi hem int water best up bomen nochtan maket hi sijn nest, ende voedet met visschen sinen jonghe. Ende alsi comen ten eersten spronghe om te vlieghene, sijn si verladen so ontsiensi hare scaden dat si ut werpen hare spise om te vlieghene in lichter wise. Dies niet ne doen bliven so swaer datmense dicken vaet al daer. Sulke vindemen, alsment weet, van naturen alse heet dat si in couder wintertijt ondoen hare vloglen wijt, ende vercoelen hem in den wint. Hare drec es so heet, alsemen vint, datter groene bome af verdroghen. Dit machmen merken ende goemen. | Aalscholver |
Menedides, als ict bevant, sijn voglen in Egipten lant, alse Isidorus doet verstaen, die die name hebben ontfaen van Menoene den here groot die wilen bleef voer Troien doot. Want si comen ghevaren ute Egipten met groter scaren dar Troien stont, als men noch seghet dar Menon begraven leghet, ten vichten jare, dits ghene saghe, ende vlieghen danne .ii. daghe omtrent sijn graf, ende upten darden gaet hare spel al buten varden. Want elc gaet daer den andren scoren ende striden dan sonder gheduren, so datter vele bliven doot. Ende dits van voglen wonder groot. | Memnonsvogel, zie PB 171 |
Mauca dats der mewen name, een voghel esset ombequame. Al es soe gheplumet wel na hare macht so es soe fel. Bi visschen levet soe inder ze maer ne gheene dinc begert soe me t'etene, dan van enen verdronkenen man, so ontgont soene andie oghen dan. Alse .i. storem naken sal so roepen si ende maken ghescal, ende dat comet hem al van joien. Wel slachten si den riken vrecken die upten dieren tijt mecken dats der armer tempeest, dan wanen si emmer winnen meest. Dan so maken si hare joie doch werden si noch der viande proie. | Vert. en afb.: PB 75 |
Merelus es des smerels name. Een vogelkin scone ende bequame, dapper, stout ende seere snel ende cleinen vogelkinen fel. Het dar mere dinc bestaen dan sine macht mach begaen, ende verwinnet met snelleden ende met sire vromelicheden dicken ongelike dinc. Marc hier up, edel jonghelinc, stati 't harte ter dogheden wart wes ter doghet coene ende onvervart. Got mach di wel van hoghen saken met sire macht verwinre maken. | Smirrel, dwergvalk (FvO 145) |
Muscicapa dats .i. voghel ende hevet plumen ende vlogel naden laenre harde naer, mar minder es hi, wetet voer waer. Mere dandie duve oec es. Ghevoet, ghebecket, sijt seker des, also alsmen die swalewe siet, ende oec vele mere niet. Traghe es hi in sire vloghe ende sijn vlieghen dat nes niet hoghe. Al hevet hem dit nature onthouden, anders hevet soe hem gehouden ende te sire lijfnere ghegheven. Want onder alle voglen die leven so nes der scrifturen cont dat enech hevet so widen mont na dien te siene dat hi es groot. Enties hevet die voghel noot want hi al bi vlieghen levet, ende gapet wide dar hise hevet, so datter hem in die kele dicken te samene vlieghen vele. Ende dies heetmenne muscicapa, dats vlieghevangre in Dietsch wel na. | Lanarius: steenvalk |
Merops, alse Plinius seghet, es .i. voghel die des pleghet in d'erde te broedene ende in holen, sesse voete diep, so dat hi verstolen sine jonc der onder voedt tote dat si sijn te vliegene goet. Van plumen es hi en deel grau ende upten rug kerende int blau, ende voer die barst een deel root. Wit ande wamme ende niet wel groot. | Bijeneter |
Merula dats der merlen name, die soete singhet ende bequame alse die lentijn comen wille, vanden wintre swighet soe stille. Experimentator die seghet dat die merle diemen pleghet in gaiolen te houdene stille, dat soe jeghen naturen wille vlesch sullen eten ente bet singhen. Ende dit selve sietmen vulbringhen der lewerken enter calandren, ende oec someghen voglen andren. Al es soe swart, gherne soe badet. Hare plumen streectsoe, ende begadet alse ofte soe wilde wesen wit. Maer om niet so doet soe dit, want sonder hare sanc alleene soe es in hare gnoechte cleene. In Achaya es soe wit vonden dat die Moreie es nu bi stonden. Die merle ne can niet muten sonder anden becke buten pleget soe telken jare dit dat hi werdet van ghelewen wit | Vgl. MB |
Monedula es der cauwen name, van swarten plumen bequame. Selver mint soe, gelt ende goud, ende dits bider naturen ghewoud. Nochtan ne weet soe wat hare sal sonder dat soe't decket al in steden dart verholen blijft. Wel soe den vrecken man bescrijft die swart es van vulen sonden, ende sine rikeit t'allen stonden so decket, dat hi verliest der mede sijn ghemac, sine salichede, der werelt ere, de minne ons Heren. Men mach die cauwe spreken leeren wilment pinen jonc bestaen. Soe wachtet nauwe der zonnen upgaen ende groetse met hare sprake. Experimentator seit vremde sake: dat couwen vlesch niet nes goet, want het thovet crouwen doet. | |
Mergus es de vogel, godeweet, diemen met ons dukerre heet. In marassche, in rivieren wandelt hi na sire manieren, omme dat hi die vissche vaet. Langhe hi onder dat water gaet, doch moethi weder in die lucht ende weder nemen sijn ademtucht. Hare jonc sijn so gedaen, terst datsi uten doppe gaen, al verliesen si vader ende moeder, dat si hem sonder behoeder bedraghen connen ende gheneren. Ambrosius scrivet sonder sceren dat alse die dukere te lande vliet ende hi roepende uter ze tiet, dat sie voerweten ende voersien tempeest die dan sal gheschien. Te wintre alsi stille leghet eist dat hi vets te wesene pleghet, om dat hi minst danne vlieghet. Het ne si oec jofte die nature lieghet, elc voghel vlieghet meer int clare dan in die lucht dicke ende sware. Voghele namen gaen ute in .m. Van .n. comen dandre na hem. | |
Nisus dats die spareware, onder d'edele voghele .i. vogel mare. Want hi met proien hem ghenert, hine pleghet no begart ghenen gheselle an sine side. Sulke wanen dat es van nide ende sulke dat hem doet hoverde, want hi den seghe alleene begherde. Ende ets te gheloevene dat ic telle, want hi ne wil gheenen gheselle hebben dan sines selves bejach, gheselscap vliet hi nacht ende dach. Nochtan es dit voer waer gheset dat die spareware vaet sijn musschet. Ende dit spreket Aristotiles dat jeghen die nature es van allen voghelen ghemeene die hem met proien groot of cleene gheneren, dat hi vaet gheslachte dat hem bestaet. Mar die spareware es van desen onsculdech deser edelheden, want hi proiet up sijn ghenoot. Scamedi mensce, van scanden groot, dat elc voghel ende elc dier, esset wreet ende onghier, al eist dat bi proien levet, dattet den sinen vrede ghevet. Mar du entie spareware hebbet dese edelheit ommare. Die wilde sparewe pleghet an wintertijt, als men seghet, dat hi navonts dat voghelkin vaet ende onder hem houdet dar hi staet, om te verwarme sine voete. Des morghens met goeder moete latijt quite varen ende vri. Een scone exemple dinket dit mi ende hovesch ende seere goet, ende elc danke datmen hem doet ende elc sinen wert verdraghe. Die edele spareware broet in der haghe die dorpre, die lettel doech, hi broedet up die bome hoech. Mar elc mensche wese des vroet: so edelre baren so mere oetmoet. | Vertaling: PB |
Nocticorax mach in Latijn in Dietsch .i. nachtraven sijn. Ende es ene maniere van ulen diemen hort bi nachte dulen, ende dinke mi an mijn verstaen dat mach sijn .i. oerhaen. Een bosch vogel al ut ende uut ende es ghevedert naden scuvut. Nachts vlieght hi in velden, in husen ende levet bi proien van musen. Dar toe mint hi des menschen drec. Crum hevet hi clawen ende bec. Daghes sietmenne selden jof niet want hi die clare sonne vliet. | |
Nepa dinct mi die sneppe wesen, die so clar hord, als wijd lesen alst in scripturen es gheset, dat soe hare oren ande erde trect ende hort harde wel der bi of enech worm in derde si. Dan steket sinen bec, dies lanc, in d'erde ende haeltse ute an haren danc. Daghes eist in die haghe bedect mar jeghen avont het ute trect ende in die morghenstont al vro. Hier bi werden si ghevanghen soe. Vlesch vander sneppen es ghesont want het werdet verduwet in curter stont. Vander .n. endic die wort ende vander .o. scrivic u vort. | Vert. en afb.: PB 80 |
Onocrotallus es bekent een vogel van Orient ende es verboden in d'oude wet so dattene gheen Jode ne et. Enen starken bec heveti ende langhen dar hi mede can vissce vanghen, ende roepet lude naden butore also datmen verre hore. Enen crop hevet hi alse .i. sac dar mede doet hi sijn ghemac, want dar in gadert hi te sire noot van visscen sinen crop so groot nochtan dat hem die buec es vul. Ende dan nes hi niet so dul alsem de buec idel es die vissce, des sijt gewes, ute sinen croppe, hine werptse ut dan, ende vullet sinen buec deran. Om dese onsuverheit wanemen te bet dattene verboet doude wet. | |
Osma es .i. vogel wit, groot alse de swane, die gherne sit bi watre dar vissce sijn vele. Neffenst den halse an sine kele hanghet hem .i. sac wijt ende groot, die hem nature ghevet ter noot om vele vissche derin t'ontfane ende sine nature derbi te ghestane, want hem vele etens bedarf. Ende menne vintse nieweren menechwarf dan in groten waterlande, want clene water hebben si thanden van visschen ghemaket al bloet. Den buc hebben si lanc ende groot. | |
Oriolus es een vogel, ghenoemt van den sanghe die van hem comet, ende es van plumen openbare scone ofti goudijn ware. In bomen broedet hi ende singhet also alse sine name bringhet. Ic wane't menet die wedewale. Al es oriolus gheplumet wale, sijn drec hevet so sware lucht dat hijt selve so seere vrucht dat hi seere scuwet sijn smelt. Want begatene die ghewelt vanden stanke, hi es so groot, hi maghere lichte af bliven doot. Verheft u niet, stervelike keitiue, up die sconeit van uen live. Wildt u selven wel bekinnen ghi vindet in uer herten binnen ghenoech des ghi u moget scamen. Alle sijn wi arde te samen. In .o. ne vandicker nemme. Nu hort vort vander .p. | |
Pellicanus, spreket Agustijn ende Isidorus de meester fijn, dat .i. grau voghel sij. In Egipten wandelti up Nilus die grote riviere. Pellicanus hevet .i. maniere dat hi sine jonghe minnet, mar alsise so pijnlic kinnet want si ghier sijn an hare aes so dootse die arem dwaes. Drie daghe beweent hise onblide, dan ontdoeti sijn selves side ende met sinen bloede roet so verwectise van der doet. Oec es mede van hem bekent als enich ghevenijnt serpent sinen jonghen nemen tleven dat hijd hem mach wedergheven. Want tusschen hem ende dat serpent es altoes onvrede bekent, ende dats om dat pellicane serpente hem pinen te verslane. Expumentator die scrivet dat die pellicaen cranc blive na dat bloeden dat hi bloet up sijn dus vercorne broet, so dat hi in ghere wise vlieghen mach om sine spise. So moeten sine jonghe dan dor die noot die hem gaet an soeken hare tweier bejach. Sulc es traghe upten dach dat van quader herten blivet in dat nest doot ende ontlivet. Sulc vlieghet ute ende voet hem selven, ende beveelt sine oude den elven. Ende sulke sijn oec hoves ende vroet, ende ghedinken om dat goet dat hem moeder ende vader dede, ende voeden hem ende hemselven mede. Alse dan die moeder oftie vader werden des gheware algader ende vander cranceit sijn ghenesen, die hem hovesch hebben ghewesen die houti ende voetse warde, ende dandre jaghet hi sire varde. Tweerhande sijn pellicane: deene sijn in foreeste, ic wane, dats die serpente vertert, ende dierem bi 't water ghenert. Ende dits gheen recht pellicaen want hem .i. darem es gegaen vanden gheswelghe toten uteganghe, dus ne mach hem gheene spise langhe in sinen lachame gheduren, ende blivet magher bi naturen. Der ouder filosofen boec die van wondre doet ondersoec seghet dat in Licia gheschiet wonder datmen bescreven siet: Elxs jars comen daer tere stede bitende vogle ende andre mede in ene maent up ene riviere. Dar vechten si in felre maniere dat dar menech werdet ghewont ende ontplumet ter selver stont. Vanden plumen makemen dar na bedden dan in Licia. Ende men seghe dat de pellicane pleghen desen strijt te bestane. Elc mensce pinem te verstane de nature vanden pellicane, die sine jonghe slaet to doot om hare dorper gulseit groot, ende dan verwecket met sinen bloede. Dit can wel doen Got de goede, Adaem onse vader, die langhe doet hadde ghesijn ende inde grote noet, ontier ende dats dien Here verdochte die ons met sinen bloede cochte, ende ons lijf dede derbi ontfaen. Dit was die vraye pellicaen. Wi sijn si, die nu ontfarmen Jhesus lede, die nu carmen in arderike van armoeden? In sine lede machmen voeden Gode als enen vercrancten man, dien dor ons sijn bloet ontran. Nu vintmen traghe dorpers kinder die hem selven mer no minder voeden ne conen, noch Gode mede ne danken van sire hoveschede; dese bedarven in de neste. Dit sijn de Joden, die int leste, om dat si traghelike gheloven, in die helle sullen bliven bescroven. Oec sijn dar ionc dier up vlieghen ende vader ende moeder bedrieghen, ende hem selven allene asen. Dat sijn de ghene die verdwasen ende Gode laten, ende anebeden afgode met groter dulheden. Mar die goede kinderkine bepensen die dogt ende die pine die Jhesus Xpristus om ons ghedogde dar hi andie cruce droghede, ende ons met sinen bloede ghenas. Ende danken sinen leden das, den armen van hemelrike, die si voeden oemoedelike. Wel hem dies sijn bedacht, want alsi comet in sine macht hi saels hem danken inden trone ende voeden met eweliken lone. Enten dorpre metten traghe sal hi in der hellen jaghen. | Vert. en afb. PB, 77 vgl. MB |
Porfirio, alse die lettre seghet, hevet des gheen voghel pleghet, want enen voet hevet hi als de aren den anderen als de gans te waren. Desen hete wi den buc aren. Hi can hoghe in de lucht varen, ende merket nouwe in sijn clemen waer de vissche int water swemmen. Dan sciet hi neder met vluchte groot ende grijpt den visch in sinen poet, die ghemaket es na 's arens voet. Metten andren hi dat doet also dathi mach up risen, ende vlieget wech met sire spise. Men vintse groot enten maten cleene vele inde werelt ghemeene. | |
Pavo es in Dietsch de pau, die es van vedren root ende blau, entie sconste es diemen kent. Ghehovet es hi als serpent. Elc man kennet wel sine ghedane des keric mi te min dar ane, maer .i. meister spreket dese sake pau es ghehovet als de drake. Sijn luud es oft de duvel ware, sijn ganc stille, inde ghebare als die dief, sine plumen mede recht na des hemels sconede. Sijn luud verjaghet war si sijn alle beesten die draghen venijn, noch hare gheen ne blivet lanc dar si horen sinen sanc. Augustijn segt openbare dat pau's vleesch binnen .i. jare none stinket no rot. Die pau es .i. hoverdich sot: siemen om sine sconeit an hi ondoet sinen start dan jeghen de sonne, dat men bedien sine sconeit mach ghesien, mar alsi sinen voet siet velti den start dan ende vliet. .xxv. jaer mach hi leven In ouden bouken vintmen bescreven dat den ouden wast int hovet een precios steen, dies ghelovet. Die pau werpet als die lovre vallen sine stert vedren met allen, ende lati hem node kinnen tote dat si hem weder wasse beghinnen. Alsi ontwake wert bi nachte so roepti lude ende onsochte, want hi hevet var ende toren dat sine sconeit es verloren. Eier legghensi eens te jare, ende die pawinne pinet hare dat soese den pau onstect, want vint hise dat hise breect. Sine jonc willi verslaen tote dien dat hem de coppe siet ute gaen. Bonen niet te sere ghebraden doet die pau gherne ghegaden. Als die pau clemmet hoghe, dat meent rein al waest terst droghe. Witte pawe vindmen mede, ende wilde pawe in somegher stede, mar niet van vedren so fijn als die huus pawe sijn. | Vgl. MB |
Perdix heet pertrice bi namen. Jacob ende Ysidorus te samen ende sente Ambrosis segghen mi dat .i. loes voghel si, want elc anders eier stelt. Maer als die jonghe sijn ghetelt kinnen si die moeder diese wan biden lude, ende volghen hare dan. Hare nest, horic ghewaghen, makensi gherne in dicke haghen. Ende comt iemen ten neste nar, die moeder comt hem jeghen dar ende gebard als of soe cranc ware, om dat soene wil doen volghen hare ende verre of leeden anders waer. Als hare jonc hebben vaer vallensi up ward ende decken hem mede met rusen, dit es hare sede, die si houden in hare voete. Hare luxurie es harde onsoete dat si noten jeghen nature. Plinius scrivet in sine scripture dat die hanekine om tiden sere om die hennekine striden, entiere verwint, dat hi onsoete den anderen terdet onder de voete. Gheen wilt vlesch es so ghesont alse die pertrice in hare stont. Hare galle, alse Plinius seghet, up datmerre effene jeghen weget honex, ende mint minghe dan, dattet d'oghen verclarsen can. | Vgl. MB |
Platea, alse Plinius seget, es .i. vogel die des pleghet, dat hi de dukers wacht in de ze ende doet hem dan so wee dat hi hem hare proie ontdraghet. Oec lesemen dat hi hem verdraghet met musselen, die hi swelget gheel. Alsise hevet verduwet een deel werpet hi ute die scellen weder ende latet dandre vallen neder. | |
Plumales, dat sijn manieren erande van pluvieren, diemen seghet dat bider lucht leven, sondre andre vrucht; nochtan vintmense wel ghevoet. Waer bi men wil wesen vroet datse voedet de lucht alleene, dats om datmen groot no cleene in haren darem ne vint. Dies wanic datse voedet de wint. | |
Pica dats der aecstren name, van plumen scone ende bequame, soe ende hie vele scalcheit can. Hare nest onsetsi elken man. So maket scarp van dornen buten, boven can soet decken ende sluten, ende maket .ii. gate me no min dar soe selve gaet ute ende in. Met erden maket soet sochte binnen. Plinius doet ons bekinnen dat aecstren jonghe over waer gheten, maken d'oghen claer, ende dat si sijn ghevleghen best. Worde d'aecstre in .i. strec ghevest al 't lijf houtse stille ghemene, sonder metten becke allene dar toe doet soe hare macht hoe soet ondoet met hare cracht. Jonc up ghehouden leren si wale some spreken menschen tale, ende horen nauwe na die word dat sise gherne bringhen vord. Die die tonghen hebben breet spreken best ende ghereet. | Vgl. MB |
Picus es i voghel echt na minen wanen eist .i. specht. Also sterc es hi ghebect dat hi die bome dore pect. Onder die scorse na sire wise soeket hi worme te sire spise. In holen bomen maecti sine nest, dar broeti sine jonghe best. Sloughe oec iemen yser of hout in die gate met ghewout ende picus niet in ne mochte, hi vloghe och ende sochte .i. cruud dart mede vloghe ute dat, hoe vaste dattet stake int gat. Oude bouke segghen dat van desen crude tere stat dat mer mede mach ontsluten alrande slote van buten. Die die word dar toe can segghen diere mede toe ghelegghen, gheen mensche kennet echt sonder bi naturen die specht. Scarp sin sine clawen ghemene, dies sieti node up die stene. Sulc ghelijct merlen wale, sulc .i. deel den wedewale. Sulke sijn up 't hovet roet, die sijn sconst ende groet. | Vgl. MB |
Passer es der musscen name, in huse te broedene es em bequame. Dicken dinkensi verwoeden alsi noten ende broeden. Die heetste voghel est van naturen die men vind inder scripturen. Die soen leven langher dan die hien wilmen segghen ende sien. Aristotiles die seghet dat die hie allene pleghet nemme te levene dan .i. jar. Dat mach sijn inden lande dar, mar hier n'est niet, des siwi vroet. Ic waen't onse coude lant doet. In someghen steden wilmen callen dat si van den ghevele vallen. Mar Aristotiles die seghet dats om dat die mussche pleghet t'etene dat belsaet, dar of comt hare dat quaet. Alse die jonghe ute vlieghen d'oude ne willense niet bedrieghen sine vlieghen mede ende hare ghebure ende houdense, dits hovesce nature. Dus soude starke entie vroede den cranken nemen in sire hoede, ende bewaren ende bekeren bede van scanden ende onneren. | |
Passer ende arundineus es die rietmussche, ende comt aldus dat die mussche entie nachtegale te samene noten t'enen male. Entie vrucht die dar of comt, al eist dat so es mussche ghenomt want men die muschen also gheplumet siet, sone broet niet dar die mussche pliet. Sone mint oec die bussche niet mar gherne es soe int riet, buten husen, buten busschen. Den sanc hebben dese musschen een deel van der nachtegale, al ne singhensi niet so wale. An plumen siet men ende an sanc dat si twirande sijn ghemanc. | |
Philomene in onse tale ludet wel die nachtegale, ende hevet van sanghe den prijs boven alle vogle in goeder wijs. Vro wert so in der dagheraet ende lovet die sonne eer so up gaet. In lentijn ende in somers beghin sinc soe, ende nemmee no min. In lentijn tijd vouch soe hare so van haren sanghe werd soe so vro dat soere selden omme et, ende singt te nerensteliker ende te bet. Ja dar soe te prighe singhet eer soe hare verwonnen ghinghet hare nerenst es so groet so sal eer singhende bliven doet. Sulc meester seit, also verstaet, alst met hare ten ende gaet dat soes beghint metten daghe ende verheft hare van slaghe te slaghe toter noenen, dat de hitte es groet, dan vallesoe van den bome doet. Alle noten van musiken consi singhen ende striken, ja die oude leren de jonghe ende formeren hare tonghe up ende neder talre note, dus leert elc sine rote. Mar als die daghe ten lancsten comen so es hem hare sanc benomen, so dat men van hem niet entwint te wintertide van hem vint. Sonder dat sulc openbard dat mense dan heet "roebard". Ende dit scijnt openbar dat Plinius hout over waer: alsi broeden ende noten dan wert hem hare sanc verstoten. | Vgl: Luscinia |
Presitacus dat dinke mi sijn die pape gaie, dar ons Solijn ende Jacob scriven in haren doene. Een voghel est van plumen groene, om den hals den rinc van plumen ghevarwet als van goutscumen. Ene tonghe groet ende breet, dar hi mede formert ghereet woerde als oft .i. mensche ware. In den ersten of in den andren jare so sijnsi te lerne best ende onthouden dat men em vest. Den bec hebben si so crum ende so starc al vielen si van hoghen up .i. sarc si souden hem up den bec ontfaen. Hare hovet es hard, sonder waen, dat mense met enen ysere slaet als mense wil dwinghen dat soet verstaet te sprekene na des menschen wise. Haren poet stecsoe in de spise in den bec, dits wonder mee. Int gheberchte van Gelboe segmen dat hi broedens pliet, dar het selden reint of niet want die rein es hare doot. Dien stert queket so met gnouchten groot ende strikene dicke ende makene fijn. Ende sere gherne drinken si wijn. Men lest: ins coninc Karles tiden, dat hi wilen soude liden dor 't wout te Grieken ende sijn here om te varne over mere, papen gaien camen tier stont ende seider: "Keiser, vare ghesont!" Doe was hi coninc ghewarlike van der cronen van Vrankerike, ende hi wart Romsch keiser der nar. Dus worden hare worde war. Den paus Lewen, lese wi mede, gaf .i. man up hoveschede enen papegay, sprac ghenouch. Ende doe mense ten paus drouch ende soe was up hare vard, soe sprac: "Ic vare ten paus ward." Ende terst dat soe den paus sach omboet soe hem goeden dach, achter .i. ii. warf te samen. Dese dinc so wel den paus bequamen dat hi dicken sonderlinghen der jeghen sprac om dach cortinghe. Nu het van der .p. ute es ghi sult vort horen van der .s. | Vert. en afb. PB 76 vgl. MB |
Strutio es i voghel groet, van voeten des kemels ghenoet. Als dese voghel broedens pliet om dat .vii. sterre hi siet, want hi altoes gheen ei ne leghet eer ment siet, ende men seghet dat die hitte ane gaet van den oeste ende bestaet, dan leiti sine eier up tlant ende laetse broeden onder tsant. Dan gaetso wech ende verghet al war soese leide of vinden sal. Ende broet die tijd ende die nature dat hare werden soude te sure, ende comen hare jonc vord. | Vert. en afb. PB, 81 vgl. MB |
Aristotiles seit dit word: qualike ofte niet machi vlieghen, yser eti, sonder lieghen. Van der erden machi niet risen mar hi loep na beesten wise, ende sine vloghele maket hem vart dat hi snelre es dan .i. part. Die pardi hati emmermere, entie parde ontsiene seere, so dat sine niet durren sien. Ende alsi voer den man sal vlien grijpti in sine ghesplette voete steene, ende werptse achter onsoete up de ghene diene jaghen. So dul es hi: inder haghen alse sijn hovet bedecket es iet, so waenthi dattene niemene siet. Sine eier sijn alsemen seghet diemen in kerken t'hanghene pleghet. Also groot es hi wel nare als oft .i. ghemate esel ware | PB, 81 |
Scrio es .i. verdoempt vogel. Ghevedert es hi anden vlogel alse oft .i. scarp doren waren. Sire jonc es hi so care, ende pleghet nachts te vliegne alleene. Jeghen andre vogele gemeene so ghevet hi erande melc te sughene sinen jonghe elc. | |
Sturnus dinket mi de sprewe wesen, als wijt in Plinius lesen. Want hi bescrijftse ghespot bruun ende wesende gherne int commuun, ende tropmale vlieghen si in scaren al daer si hem sullen ghenaren. 'n Avonts versamen si gherne al ende murmureren ende maken ghescal alse often si hadden ghedinghe. Nachtes swighen si onderlinghe, mar alse die dach openbard so singhen si echt, ende elke ghebard alse ofte si feeste makeden ende spel. Ende dan versamen si also wel, ende vlieghen met ghemenen ere te samen om hare lijfnere. Hier gaet ute vander .s. Hort wat in .T. bescreven es. | |
Turtur es der turdelduven name, een reine vogel ende bequame dat seere minnet sijn ghenoot. Alst soe es dat blivet doot dattet nemmermeer ne kieset ander ghenoet, alst sine verlieset. Alleene si vlieghen, als men ons toghet, ende up telghen die sijn verdroghet sitten si, met rouwen bevaen. Basilius doet ons verstaen ende seit, hier up souden scouwen wedewen ende hovesche vrouwen ende dat wedewscap bekinnen dat stomme voghele seere minnen. Carmen, claghen es hare sanc. Negheenen vogel es soe wranc, mar goedertirlike soe verdraghet wat datmen up hare jaghet. Hare nest maken si van roeden, ende si connen hem wel behoeden jeghen ghevenijnde scade. Want van silla nemet so de blade omme datse ghevenijnde diere scuwen in alre maniere. An vruchte es hares lives beganc ende soe scuwet des sulfers stanc. Experimentator seghet dat soe in wintertiden leghet in hare plumen in holen boemen, dar soet suverlic mach gomen. In lentine ende nemmee broet soe driewarf ofte twee, ende .ii. te samene creaturen die heet ende nat sijn bi naturen. Maer er si vlieghen up ende onder es hare vlesch te ghesonder. Vanden rechtren vlerke dat bloet dats den oghen seere goet. In lentintiden mach mense sien want si den winter ontvlien. In den bussche machmense sien om dat si die huse vlien. | Vgl. MB |
Tragopoles, seit Solijn, machmen in Ethyopen sien. Mere es hi dan die aren, ende gehornet es hi te waren alse .i. ram, ende des ne pliet negheen vogel diemen siet. Hi verdrivet met derre saken alle vogle die hem genaken. Alse fenix hevet hi thovet ghehornet es hi, des ghelovet, ende hi es van plumen bruun root, starc, vermogende ende groot. | |
Turdus es .i. vogelkin cleene, groot van versienecheit ghemeene. In hoghen bomen maken si nest na hare wise wel ghevest, dar si in broeden hare jonghe. Ende dat in harde corter stonde, want hare eier die si draghen sijn ripe binnen .x. daghen, ende dar ute comen up die stede thant hare jonc mede. .T. gaet hute seggic ju. Hier comen vort namen in .v/u. | Lijster |
Vespertilio dinket mi dattet die vledermus si. Diene vlieget altoes niet dan navonts spade, alsmen wel siet. Inden winter sietmen gheene. Niet n'eten si, of wel cleene. An wanden vintmense dar si cleven ofte in holen sonder leven, mar brincmense dar die lucht es claer wert soe roerende ende levende daer, ende hare macht die comet hem an ende vlieghen weder slapende dan. Sone hevet vedre no plume ne gheene, recht ghedaen na de muus cleene. Want so draghet ende soghet also alsmen in muse toghet, dat ne doet anders gheen voghel. Start hevet soe ende vloghel ende dans anders niet dan vel. Die moeder can met hare wel, dar soe vlieghet, .ii. kinder draghen. Den boeken horic ghewaghen dat dat bloet vander vledermus met enen crude, heetet carduus, es goet jeghen serpents beten. Oude boeke doen ons weten dat dar ute ghetrect es har, bestreken met sine bloede dar het wasset weder, des ghelovet. Lech't oec onder dijns wijfs hovet, dat soere niet af ne weet, so sal kint ontfaen ghereet. Dit vindemen inden ondersoec der ouder phylosofen boec. Muese eten si, ende anders niet. Hare been ende hare voeten men siet in vloglen ende in start ghetrect. Ghetant es soe ende niet ghebect, ende des ne pleghet anders vogel gheen. In Cicia esser menich een, meere danne duven nochtan, ende ghetant oft ware .i. man, dar si den lieden of biten mede oren, nesen ende andre lede. | Vertaling: PB 84 vgl. MB |
Vanellus dats dat vaneel; een voghel wel bekent een deel, een kievits heetet in Oestlant. Dese voghel, alsi siet thant enen man van sinen neste verre, vlieghet hi t'hem wart erre ende roepet jofti ware verwont, ende steket nades mans hovet, omdat hine vanden neste verdriven waent over sijn beste. Hier bi werdet ter selver stonden nest ende sine jonc vonden.
Wel beteikent des vaneels vite | |
Upupa, alst es gheset, es verboden in d'oude wet, dats omme sine onreinechede. In den drec nesteltet, dats mee, gherne houti hem ghemanc in den steden dar es groot stanc, dies heetmenne linghin voghel. Scone heuet hi plumen ende vloghel, ende up sijn hovet .i. crone van plumen ghewassen scone. Te wintre ne sietmenne noch ne hort, in lentintide comet hi vort. Vander ouder doemen verstaen dat si hem ontplumen saen, ende ghaen inden neste ghinder sitten onder hare kinder, die ghewassen sijn bover hoeden. Die so asen si ende broeden tote dat si gheplumet moghen wesen ende vander cranceit ghenesen. Mee doghede esser an bekent: alse d'oude sijn van ouden blent so halen die jonghe cruud dar si mede jaghen de blentheit uut. Jacob seghet, van Vitri, ende menech ander meester bi: wie so linginvogels bloet an sinen slaep striket of doet alsi te bedde wille gaen, nachts alsene die slaep sal bestaen sal hem dromen er die morghen dattene viande willen verworghen. Toveraren doen besonder met hare herten harde groot wonder, mar hoe ende in welker maniere ne willen meesters niet visieren. | Hop; vgl. MB |
Vultur wanic es die ghier, een starc voghel ende fier, mar in sijn vlieghen es hi swaer. Drie spronghe ofte meer dats waer so doet hi in sire wise er hi mach vander erden risen. Plinius spreket: ets sine maniere dat sine plumen inden viere metter roke serpente verjaghet. Entie sine herte met hem draghet sijn versekert van allen dieren. Verre riect hi aes na sire maniere, ende negheen dier also claer onder die mane alse die aer. Dar orloghe es ende strijt dar wart wilsi talre tijt, alse die hem willen versaden in stride metter lieder scaden. Alse die jonghe ghier es groot so slati sine oude moeder doot, alse hise niet mach gheneren. Plinius scrivet sonder sceren dat nieman vant haren nest, want up rootsen es hi ghevest dar si van volke sijn bewart. Die ghier sine jonc bewart tote dat comet ter wintertijt ende dan wast onder hem die nijt. So jaghet hise van hem dan want die proie nouwet vort an. Want een par ghiere vertert vele dart hem ghenert. Bi huus ne plenen si niet te vane mar si proien verre danen. Ende dit lert hem dat bekinnet nature dieden vroeden minnet te houdene vrede sinen gheburen. Ambrosius seit: ets sulkes naturen die sonder nooten, seit sijn waen, jonghe bringen ende ontfaen. Entie ghiere comen danne al sonder ghenoet van manne. Hare leven es wel te waren vulcomen tote .C. jaren. Oec seghet Ambrosius dat si al bloot vortekenen der lieder doot met ere sonderlanghe lere die hem comet van onsen Here. Want alse twe lantsheren hem ghereden strijt te houdene onder hem beden, eist dat vele ghiere te waren volghen dan haren scaren, so maghet over waer bedieden dat van parden ende van lieden ene grote meneghe upt velt metten swerde werdet ghevelt. Plinius spreket vanden ghiere dat hi proiet na sire maniere vanden middaghe toter nacht, ende hijs hem voer den middacht wacht. Sijn bec crummet hem in sire ouden so dat hi ghene proie mach houden, danne moet hi dor die noot alse van ouden bliven doot. Hine can niet anden steen te waren sinen bec curten alse die aren. Dies so heveti groot verdriet. Up derde hi ghene bete ne siet, dat doet hem een deel die noot want hi swaer es ende groot. Experimentator die seghet dat die voghel traghe te sine pleghet. Alse sine jonc met vleesche sijn verladen die ghier doet hem groote onghenaden, want hi wilse verslaen dat si met vetheiden sijn bevaen, hi bijtse ende slaet om de sake dat hise wil magher maken. Siet hi croenien ligghende mede, hi betet thant neder ter stede waer soet es, ende hoe soet gaet. Ende dits dar menne om dicken vaet met strecken te menegher tijt. Tusschen hem es dicken nijt enten ghervalke, weet men wel. Mar die ghervalke es hem te snel ende verdrinctene so met platten al es hi starc hi canne matten. Dat hi te male niet vertart, dar hem de ghervalke mede genard sine jonc in sinen neste. Vander .v. es hier dat leste. | Vgl. MB |
Zelentides, spreket Plinius, es .i. vogel die heetet aldus. Ende wonet erande ghediet, als ons Plinius bediedt, bi enen berghe, die Cadim heet, dien die crekele doen groot leet, want si hare coren woesten sere. Dan roepen si an onsen Here ende bidden met beden des, dat hi dar sende zelentides. Ende alsemen waent, biden gebode alleene van onsen Here Gode, wanen dese comen ofte varen ne weet niemene te waren, sonder dats die liede alleene an Gode bidden met gheweene. Si verteren de crekele dan datter gheen ontgaen ne can. | |
Hier endet der vogele boec in .z. vondixs mee, ic dichtets mee. Hier sijnre .c.x. ende drie in Dietsch also gedichtet van mie so ict vraist vant int Latijn, dar bispele af ombonden sijn some ende niet 't onderste deel. Up elc te dichtene geheel het ware te lanc ente swar, ic dichte dat lichste ende waer. Want ic ne beghere niet dats den lesere iet verdriet. Hier suldi horen vort mee wat wondre men vint inder zee.
Namen in verschillende talen: H. Junius, Nomenclator, 1606. | Afbeeldingen: KB, KA 16. |
Latijnse namen A-G ... Ibis , ybor , incendula , irundo , isida , isopis , Kyliodomos , kym , karbola , komor , kyces , Larus , lucidius , luscinia , linachas , lagepus , Milvus , magnales , melanchoriphus , morplex , memnonides , mauca , merilio , muscicapa , merops , merula , monedula , mergus , Nisus , nocticorax , nepa , Onocrotallus , osma , oriolus , Pelicanus , porphirius , pavo , perdix , platea , plumales , pica , picus , passer , philomena , psittacus , Struthio , strix , sturnus , Turtur , trogophales , turdus , Vespertilio , vanellus , upupa , vultur , Zelentides ... Ned.namen |