T' S A M E V O U G H I N G H E

D E R   D V Y T S C H E R   E N D E

L A T Y N S C H E R   E Y G E N E

W  O  O  R  D  E  N ,

V A N D E   D I A L E C T I K E.

V E R M I D T S  onse Duytsche Dialectike uyt de Latijnsche ghetrocken is, soo hebben wy nut gheacht de woorden deser twee talen van een selfde beteeckeninghe wesende, alhier neven malcanderen te stellen, op dat alsoo te opentlicker uyt haerlieder blijcke, in dese  B E W Y S C O N S T  niet uytghelaten te sijne (hoe cort nochtans de beschrijvinghe daer af is) yet van dies tot de Saecke noodich schijnt. Angaende dat onse Duytsche woorden niet overal naer de letter en beteeckenen tselfde dat de Latijnsche doen, daer in voldoet hare selfde bediedinghe der Saecke: Alsoo dierghelijcke tusschen de Latijnsche ende Grieksche spraecken oock ghemeen is, want de contrarie soude veel ongheschictheden in brenghen:

[ 135 ]

	Dialectike. Bewijsconst. definitie I.				Dialectica. Logica.
	Materie. definit 2.		Blijvende. Veranderende		Materia		Permanens. Transiens.
	Forme. defi. 3.				Forma.
	De maeckende oirsaecke. definit. 4.		Nootsaeckelicke. Willende. Helpende. By ghevalle.		Causa efficiens.		Necessaria. Voluntaria. Adiuvans. Per accidens.
	Eyntlicke Oirsaecke. definit. 5.				Causa finalis.
	Het Werck ofte de Daet. defi. 6.				Effectum.
	Menichvuldicheyt. defi. 7.				Quantitas.
	Ghedaente. defi. 8.				Qualitas.
	Authoriteyt. defi. 9.				Authoritas.
	Bedriechspreuck. definit. 10.   Welcker sijn 13. Specien als volght.				Fallacia.
	Bedroch der Gelijcknoeming eens Woorts.				Fallacia Æquivocationis. Homonymia.
	Bedroch der Gelijcknoeming eens Redens.				Fallacia Amphiboliæ.
	Bedroch der tsamenvoughinghe.				Fallacia Compositionis. Coniunctionis.

[ 136 ]

	Bedroch der Scheydinghe.		Fallacia Divisionis. Disiunctionis.
	Bedroch des Byclancx.		Fallacia Accentus.
	Bedroch vande Ghelijckluydinghe des Spreucx.		Fallacia Formæ, seu Figuræ Dictionis.
	Bedroch des Ghevals.		Fallacia Accidentis.
	Bedroch des Spreucx niet simpelick.		Fallacia dicti non simpliciter. Vel Fallacia à dicto secundum quid ad dictum simpliciter.
	Bedroch uyt het Voorgaende.		Fallacia Ignorantiæ elenchi.
	Bedroch van tVerhael des Beginsels.		Fallacia petitionis principij.
	Bedroch des Vervolghs.		Fallacia Consequentis.
	Bedroch van gheen Oirsaeck als Oirsaeck.		Fallacia propter non Causam vt Causam.
	Bedroch veler Vraghen.		Fallacia secundum plures Interrogationes.
	Verkeerdespreuck definit. 11.		Tropus.
	Ghelijckspreuck  definit. 12.		Metaphora. Allegoria. Metonymia.
	Onghelooflicksprueck defi. 13.		Hyperbole. Synecdoche.
	Spotsprueck definit. 14.		Ironia.

[ 137 ]

	Grondt. defi. 15.		Subiectum. Obiectum. Substantia. Materia circa quam.
	Anclevende.		Secundum Arist. Adiunctum. Accidens. Circumstantia. Cicero; Antecedentia. Consequentia. Signa.
	Eyghen Anclevende.		Proprium.
	Ghemeen Anclevende.		Commune.
	Scheydelick Anclevende		Accidens separabile.
	Onscheydelick Anclevende.		Accidens inseparabile
	Gheslachte  defi. 16.		Genus.
	Specie.		Species. Cicero forma.
	T'gheheel  defi. 17.		Totum. Integrum.
	Deel.		Pars.
	Heelende deelen.		Partes integrantes.
	Principale deelen.		Partes principales.
	Onghelooflicker  definit. 18.		Maius.
	Ghelooflicker.		Minus.
	Malcandertreffing definit. 19.		Reciprocatio.
	Bestaende   defi. 20.		Relata.
	Contrarie saecken. defi. 21.		Contraria.
	Afwesen.		Privatio.
	Contrarie Redenen. defi. 22.		Contrariæ Enuntiationes.

[ 138 ]

	Teghenspreeckende. defi. 23.		Contradictoriæ. Contradicentia.
	Waer af gheseyt wort, Teghenspreuck.		Contradictio.
	Verscheyden. defi. 24.		Diuersa.
	Ghelijcke. defi. 25.		Similia.
	Proportie. defi. 26.		Proportio.
	Definitie. defi. 27.		Definitio.
	Ghedefinierde. defi. 28.		Definitum.
	Verspreyding. defi. 29.		Distributio.
	Scheyding.		Divisio.
	Deeling.		Partitio.
	Bewijsreden. defi. 30.		Syllogismus.
	Propositie. defi. 31.		Propositio.
	Grond der Propo. defi. 32.		Subiectum. Pars antecedens.
	Anclevende der Propositien.		Prædicatum. Attributum. Pars consequens.
	Eerste Propositie. def. 33.		Maior propositio.
	Tweede Propositie.		Minor propositio. Assumptio.
	Besluyt.		Conclusio. Complexio.
	Eerste Termijn. defi. 34.		Maior Terminus.
	Middeltermijn.		Medius Terminus.
	Derde Termijn.		Minor Terminus.
	Eerste Soorte. defi. 35.		Prima Figura.
	Tweede Soorte.		Secunda Figura.
	Derde Soorte.		Tertia Figura.
	Vierde Soorte.		Syllogismus Expositorius.
	Generale Betuyghinghe. defi. 36.		Vniversalis Affirmatio, seu Vniversalis Aiens.
	Generale Ontkenninge.		Vniversalis Negatio.
	Besonder Betuyginghe.		Specialis Affirmatio.
	Besonder Ontkenninge		Specialis Negatio.

[ 139 ]

	Manieren der Bewijsredenen.  defi. 37.		Modi Syllogismorum.
	Rechte Bewijsreden.  defi. 41.		Syllogismus Cathegoricus.
	Cromme Bewijsreden.		Syllogismus Imperfectus.
	Verkeerde Bewijsreden  defi. 42.		Syllogismus indirecte concludens.
	Overvloedighe Bewijsreden.  defi. 43.		Sorites.
	Bewijsreden met Voorwaerde.  defi. 44.		Syllogismus Hypotheticus.
	Beweghende Bewijsreden.  defi. 45.		Inductio.
	Bewijsreden van Dobbelbesluyt.  defi. 46.		Dilemma.
	Onvolmaecte Bewijsreden.  defi. 47.		Enthymema.
	Definieren. prop. I.		Definire.
	Verspreyden. prop. 2.		Distribuere.
	Rechte Bewijsredenen maecken.  prop. 3.		Inventio medij.
	De vierde propositie is van Cromme Bewijsredenen te maecken in de welcke onder ander verclaert wort door 21. Argumenten t'gene de Latijnen noemen.		Loci. Topica.
	Verkeeringhe der Bewijsreden door het Onmuegelicke.  prop. 5.		Reductio per Impossibile.

[ 140 ]

	Verkeeringhe der Crommer Bewijsreden in Rechte.  prop. 6.		Reductio ostensiva.
	Waer in oock verclaert wort de Verkee- ringhe der Propositien eender Bewijsreden by den Latijnen.		Conversio Propositionum.