Rondom de Zon C verschenen twee onvolledige halo's, met hetzelfde middelpunt als deze, en met diverse kleuren, waarvan de kleinste of binnenste DEF voller en volmaakter was, maar wel onderbroken of open van D tot F en hij stond er met een voortdurend pogen om zich te sluiten en een enkele maal sloot hij zich, maar weldra opende hij zich opnieuw. De andere, maar steeds zwak, en nauwelijks in het oog te krijgen, was GHI, meer naar buiten en secundair, bont niettemin en met zijn eigen kleuren, maar zeer onvast.

  Een derde kring, en eenkleurig, en deze heel groot, was KLMN, helemaal wit, zoals ze vaak gezien worden bij kringen rond de Maan*). Dit was een boog met een ander middelpunt, gaaf vanaf het begin, door het midden van de Zon lopend, aan het eind evenwel vanaf M naar N toe zwak en gehavend, ja zelfs zo goed als verdwenen.

  Overigens zijn op de gemeenschappelijke snijpunten van deze cirkel met de buitenste halo GHI, twee bijzonnen te voorschijn gekomen, niet zo volmaakt, N en K, waarvan de laatste zwakker, de eerste daarentegen sterker en helderder schitterde.

  De ligging ten opzichte van de windstreken is te zien met de lijnen QR en ST, waarvan QR de snijding met de horizon aanduidt van de evenaar, ST van de meridiaan.

  De ware Zon is tijdens dit verschijnsel voortgegaan door vertikale cirkels die ten opzichte van de waarnemer gaan door het gebergte, ten opzichte van anderen echter door de Basiliek van St. Petrus en andere plaatsen in de richting van het fort van St Angelus.

  De duur van deze verschijning was, althans naar mijn oordeel, ten minste twee uren, want om 20 uur [Italiaans], 2 uur namiddag, hebben sommigen in het Collegium Romanum vier Zonnen zien verschijnen, tamelijk duidelijk, en fonkelend naast de ware Zon. Maar ook hebben mensen uit Frascati die in de wijngaard bezig waren, beschreven dat door hen behalve de ware Zon er nog vier zeer duidelijke gezien zijn, wat alleen heeft kunnen gebeuren omstreeks 2 uur of ervoor; want na 2 uur begon Zon M uitgewist te worden, en kon hij alleen opgemerkt worden door wie er bedreven in was.
Zo maak ik makkelijk voor mezelf aannemelijk dat deze verschijning minstens twee uren heeft geduurd en omstreeks 12 uur, of niet lang erna, is begonnen, want toen ik na 2 uur hierheen kwam, had hij zichtbaar de neiging op te lossen. In het Collegium Anglicanum, zoals ik naderhand vernam van toeschouwers bij ons, hadden ze al om 19 uur [1 uur] alle Zonnen volmaakt en schitterend in het oog gehad.

  Bovendien moet vermeld worden dat de witte cirkel KLMN voorbij het zenit of toppunt doorliep, zoals het punt B aangeeft.

  Tenslotte is het hele verschijnsel in witte wolken opgelost en uitgevaagd omstreeks of even na 3 uur. En de ware Zon scheen weer kalm met blijvende verschijning, niet echt helder, en hij schitterde wel wat verzwakt, maar toch ondraaglijk voor het oog.

Omnia Ad Maiorem Dei Gloriam.
Alles tot meerder eer van God.

  Aangekomen te Den Haag kreeg ik een heel goede ontvangst van de heer De Baugy, ambassadeur ⁵ .... Ik nam afscheid van hem, was twee of drie dagen in Leiden, en sprak er in het bijzonder de heer Heinsius ⁶ die me een exemplaar gaf van zijn vermeerderde Lof van de ezel ⁷. Ik sprak ook de goede heer Vossius ⁸, die me goed onthaalde, zoals ook de heer Rivet deed. Het zou te ver voeren u te vertellen welke moeite zij namen, en ook de heren geneeskundigen Heurnius ⁹ en Vorstius ¹⁰, om me kerken te laten zien en graftomben, het anatomisch theater, waar heel zeldzame dingen zijn, de tuin, enz.

  Te Amsterdam ¹¹ de heer Nicolaas van Wassenaer, geneeskundige, die een correspondentie over de hele wereld heeft, en de grootste zeldzaamheden die men hem van overal aanvoert .... Hij is de auteur van het Nederlandse Historisch Verhael dat gedrukt wordt om de zes maanden ¹².
Toen ik hem de bijzonnen [<] had laten zien die u me toegezonden had, liet hij er een kopie van maken om het in zijn Verhael van het afgelopen halfjaar te zetten; hij zal het niet kunnen doen zonder mij te vermelden; hij moet u ook maar vermelden ¹³. De heer Gerritsz ¹⁴, die het moet graveren, wilde dat ik voor hem een vertoogje over dit verschijnsel zou samenstellen, om het toe te voegen aan de beschrijving die uit Rome gezonden is;

  Te Utrecht, zoals te Rotterdam, vond ik geen geletterde mensen van grote faam. Toen ik in Zeeland ⁷ langs Middelburg gegaan was, dacht ik er helemaal niet aan dat daar de woning van de heer Lansbergen ⁸ was; dus tot mijn grote spijt heb ik hem niet gesproken.

  In Dordrecht had ik al gesproken ⁹, en sprak ik weer bij mijn terugkeer van het leger ¹⁰, met de heer Beeckman, de beste filosoof die ik tot nog toe ontmoet heb ¹¹. In Gorkum is een Maroniet ¹² die wonderlijke meningen heeft over de inrichting van de wereld.

  In het leger gaf de heer De Fresne Canaye ¹³, om me kennis te laten maken met de heer Albert Girard ¹⁴ —degene die Marolois ¹⁵ heeft laten herdrukken, nu ingenieur in het legerkamp — hem een avondmaal samen met mij. Overigens zijn al die mensen daar voor de beweging van de Aarde.

  Ik ben de hele afgelopen zondag en maandag in het kamp geweest (u begrijpt wel dat het voor 's-Hertogenbosch is ¹⁶), en dinsdag vertrokken om negen uur. Ik had de tijd en gelegenheid om alles te bekijken ....