A Paris ce 11 Janvier 1664.  

  De toespraak van de geliefde van Watervliet ⁴) is mooi en welsprekend en is in wezen een dilemma. Als je van me houdt, doe dan wat ik je zeg; als je niet van me houdt, wil ik niets van je weten. Jullie stellen je aan het gevaar bloot dergelijke ontmoetingen te ondergaan, dus juliie kunnen je beter voorstellen wat een hart ervan te lijden heeft.

  Hier is een brief van meneer Chapelain aan meneer van Beuningen, ik verzoek je deze zonder uitstel aan hem te sturen; en hem te laten zeggen dat hij zijn antwoord aan jou kan sturen om in het pakket te doen, want dit is wat mij is aanbevolen door de genoemde heer Chapelain.

  Je schrijfgerei wordt gemaakt en zal binnenkort klaar zijn als de man zich houdt aan wat hij me heeft beloofd.

  Ik ben gisteren de 2 uurwerken gaan ophalen die je hebt gestuurd ⁶), bij de douane, en toen ik de kistjes had opengemaakt vond ik het ene nogal in wanorde, met de sluitschijf*) losgeraakt en één van de glazen aan de zijkant in stukken. Ik heb het zo goed mogelijk weer afgesteld en ze lopen nu allebei, en ik moet ze alleen nog afleveren.
Behalve dat uurwerk voor maarschalk de Gramont, waarover ik aan broer van Zeelhem heb geschreven ⁷), verzoek ik je aan Pascal ⁸) op te dragen er nog zo een te maken dat ook op de halve uren slaat, en dat een zilveren wijzerplaat heeft, zoals ik er hier een heb. Vooral moet je hem aanbevelen goede veren te nemen.

  Ik heb 4 exemplaren gevonden van het Receuil de pieces nouvelles onder een van de uurwerken; misschien stuur je me die in plaats van die welke ik had gevraagd van een ander Recueil ⁹) met de liefdes van Hendrik de vierde. Ik zou er wel twee van willen hebben bij de eerste gelegenheid, en bericht me wat je ervoor betaalt. Een van mijn vrienden heeft me ook gevraagd om een boekje dat bij ons is gedrukt, namelijk het Oordeel over de geschiedschrijvers van het Concilie van Trente ¹⁰) van Cesare Aquilione ¹¹). Je zult me een genoegen doen door me een exemplaar ervan te sturen, met de genoemde andere.

  Ik wens je alle soorten van tevredenheid in het nieuwe jaar, en hetzelfde wensen de heren Vlacq en Bruynestein [<], aan wie ik de opdracht heb gegeven te vragen naar de prijs van sinaasappel- en jasmijnbomen waarvan de tijd begint te naderen. Er gaat nauwelijks een dag voorbij dat hij geen gehangene ziet insnijden of anders een hond of twee. Wat mij betreft, ik stel me tevreden met de verslagen die hij er ons over geeft, want om de waarheid te zeggen, ik houd niet erg van die taferelen.

  We gaan in de rouw met het Hof.

A Monsieur

Monsieur L. Huygens de Zulichem

A la Haye.

A Paris ce 18 Janvier 1664.  

  Meneer Thevenot kwam mij gisteren bezoeken, aan wie ik de brieven van Coxinga ¹) afleverde en daarvoor bedankt hij je zeer. Het Chinese verhaal ²) is al vertaald naar hij zegt en men graveert de figuren.

  Meneer de maarschalk van Gramont heeft mij verzocht in Amsterdam of Den Haag te laten zoeken naar zo'n Cassette met alle benodigdheden om Thee te bereiden en te drinken. Maar hij wilde een mooie, omdat het een geschenk zou zijn voor de Koningin van Polen ⁷). Ik heb ze vaak van koper gezien, maar die lijken hem niet fatsoenlijk genoeg voor zijn plan, en hij zou willen weten of er geen van zilver zijn of lak, kortom iets dat een beetje koninklijk is. Je zult ernaar kunnen informeren bij Smit of bij neef Caron ⁸), en het me melden als je iets vindt, alvorens het te kopen.
Ik beveel je ook aan zo spoedig mogelijk zijn uurwerk ⁹) te laten versturen door de heer Pascal, en hem te zeggen dat hij iets beters moet maken dan die welke jij me pas hebt gestuurd ¹⁰). Behalve dat ze niet zo goed gevijld waren als ik er hier andere zie die gemaakt zijn volgens zijn bouwwijze, is er een groot gat in de bel van het ene, en het andere loopt zo zwak en pover, dat meneer Vigarani ¹¹), aan wie het ten deel is gevallen, er helemaal niet mee tevreden is en ik twijfel er sterk aan of hij het hem niet zal terugsturen, wanneer meneer Chieze terug zal zijn. Want wat mij betreft, ik bemoei me er niet mee, omdat ik deze niet heb besteld ¹²). Laat hij er dus zorg voor dragen in de toekomst beter te werk te gaan, als hij zijn reputatie niet wil verliezen.

A Paris ce 25 Janvier 1664.  

  Ik zie niet in dat wat ik aan nieuws heb gevonden voor uurwerken ¹) kan worden toegevoegd aan die welke men tot dusver maakt, daarom zul je op mijn terugkeer moeten wachten als je de uiterste nauwkeurigheid beoogt. Maar aangezien er altijd

  Toen ik sprak over teruggaan naar ons land ⁹) heb ik niets gezegd waaruit je zou kunnen opmaken dat ik zou willen dat jij hier in mijn plaats zou komen. Ik zou je niet een zo slechte dienst willen bewijzen, en ik geloof zelfs dat ik er niet in zou slagen waneer ik het zou willen. Ik vind niets om verlof te krijgen, behalve dat wanneer de goede heer Sebastian terug zal zijn, we Vader misschien ertoe zouden kunnen overhalen tevreden te zijn met diens gezelschap; maar dit kan wel te betwijfelen zijn, en verder lijkt het er niet op dat deze ander binnen 6 weken of 2 maanden terug is.

  Ik bedank je voor de bijzonderheden over de twist ¹⁰) van de heer van Odijk, die zodanig zijn dat ik er sterk naar verlang te vernemen hoe deze zaak zal aflopen.

  Hier is een brief van meneer Chapelain ¹¹) die mij zoals eerder verzoekt hem het antwoord te laten krijgen langs dezelfde weg, dat wil zeggen dat hij wel blij is de 16 stuivers port te besparen die deze hem zou kosten. Wanneer is Vossius naar Engeland gegaan ¹²)? Ik heb het vernomen van meneer Boulliau en dat hij van plan is vandaar naar hier te komen.

  Zeg tegen de heer van Zeelhem dat de Pruikenmaker me heeft beloofd zijn kalotje af te maken in 2 of 3 dagen*); dat de Thee ¹³) nog niet is aangekomen; en dat ik een keurige man heb gevonden die me zal meenemen om de heer Jabach te bezoeken, van wie hij zegt dat die een zo groot aantal tekeningen heeft ¹⁴), grotendeels Italiaanse,

  Aan zwager Moggershil zal ik volgende week schrijven ¹⁵).

A Paris ce 1 Fevrier 1664.  

  Sedert de ontvangst van jouw brief ¹) heb ik meneer Thevenot nog niet bezocht om hem mee te delen wat je hebt vernomen over de boekhandelaar in Amsterdam ²) die werkt aan het Chinese verhaal ³) zoals hij ook doet. Toch geloof ik dat dit hem nauwelijks zal verontrusten, omdat zijn werk ⁴) klein is in vergelijking met dat andere met 200 figuren, en hij er makkelijk voor zal kunnen zorgen dat hij de eerste is om in het licht te verschijnen.
Overigens zal hij wel blij zijn, zoals ik ook ben, met de belofte van deze man. Maar van waar kan hij al die figuren teruggekregen hebben, aangezien we geloofden dat we ze allemaal hadden die de schilder ⁵), die met onze Ambassadeurs mee was, had gemaakt? Als het Cunaeus zelf is dat hij het Verhaal van zijn reis moet hebben gekregen, moet het zeker niet zonder zijn toestemming gedrukt worden; maar als meneer van Leeuwen of anderen het hebben, zie ik niet waarom er bezwaar gemaakt zou worden. Maar hoe het ook zij, meneer Thevenot zal heel blij zijn het te krijgen en je zult hem zeer verplichten door het hem te verschaffen.

  Ik zal aan de maarschalk zeggen wat je me meldt over zijn bestelling van de Thee-cassette ⁶), de eerste keer dat ik hem tegenkom bij Signora Anna, waar hij vrij vaak te vinden is, en ondertussen moet ik je verzoeken je reisjes naar Amsterdam te blijven maken voor het geval er daar misschien iets is om hem spoediger tevreden te stellen.

  Vader heeft van oom van Baerle ⁷) een zelfde kennisgeving ⁸) ontvangen als die tante Dorp ⁹) heeft gekregen. Als broer van Zeelhem naar deze bruiloft gaat zie ik niet dat jij ook kunt gaan en het huis leeg laten, afgezien van Nicht ¹⁰), al was het alleen maar voor de dagen van de gewone post.

  Ik was verbaasd zulke vreedzame gevolgen te zien van een zo hevige twist ¹¹), en het schijnt niet dat Rodrigo op deze manier de eer van zijn Chimene hoog houdt.

  Je schrijfgerei is klaar en ik zal het je toesturen met de eerste postkoets die naar Antwerpen vertrekt. Broer van Zeelhem zal daarbij zijn kalotje vinden dat mij vanmorgen werd gestuurd, en zwager Moggershil ¹²) het portret van de Koning, van Nanteuil ¹³), dat ik hem beloof in de brief die hierbij gaat ¹⁴).
  Ik zal ook proberen een of twee van die glazen pennen ¹⁵) te krijgen om erbij te doen, maar ik weet niet waar degene woont die ze maakt, omdat de kleinhandelaar ervan zich ervoor hoedt het bekend te maken.

  Het verhaal van de nieuwe Berenjongen ¹⁶) is echt waar en er zijn hier verscheidene personen aan wie het is bericht uit Polen; zoals onder anderen meneer des Noyers, secretaris van de Koningin ¹⁷) van het genoemde Koninkrijk, die een heel oprecht man is en instaat voor hetzelfde van zijn correspondent.

  Enige tijd geleden ¹⁸) heb ik aan broer van Zeelhem het adres gestuurd voor de klokkenmaker Severyn ¹⁹), om het uurwerk met lange slinger aan Milord Brouncker te sturen. Ik verzoek je na te gaan bij broer of bij de klokkenmaker of het al vertrokken is, en wanneer en langs welke weg, opdat ik er bericht van kan geven in Engeland.

A Paris ce 8 Fevrier 1664.  

  Ik heb je schrijfgerei afgelopen dinsdag met de postkoets naar Antwerpen ¹) verstuurd aan Don Diego ²), aan wie ik het ook hierbij ³) bericht, en ik verzoek hem het aan jou te adresseren en je te melden wat hij betaald heeft, opdat jij het vergoedt.

  Ik heb ingesloten zoals ik had gezegd, het portret van de Koning ⁴) voor zwager van Moggershil, het kalotje voor broer van Zeelhem en 2 glazen pennen voor jou, waarvan alleen de ene goed genoeg is, ik kon geen andere krijgen omdat ik niet weet waar diegene woont die ze verkoopt. Maar het is voornamelijk om je de vorm ervan te laten zien, die je makkelijk zult kunnen namaken als je deze edele kunst niet geheel vergeten bent. Ik heb je al een keer gezegd ⁵) dat het gemak van deze pennen is, dat de punt niet slijt, dat ze niet bederven door uitdroging met inkt erin, zoals die van vogelveren en dat ze in elke richting schrijven. Het lijkt me ook dat de inkt beter vloeit, en ik gebruik die andere nooit meer. Om goed te zijn moet de punt nog langer zijn dan die van de blauwe die ik je heb gestuurd, opdat de inkt er beter in houdt en in grotere hoeveelheid.

  Drie keer een bal in een week, dat is veel in Den Haag, maar hier gaat er geen avond voorbij of er zijn er 8 of 10. Ik ben één keer gaan kijken in goed gezelschap, en de vermakelijkheid ervan is vrij aardig maar gaat gepaard met veel verwarring. Afgelopen zondag ⁶) zag ik in het Louvre het kleine Ballet dat gedanst werd in de salon van de koningin-moeder ⁷). Het is een kleine Komedie van Molière, heel grappig, met de naam 'le Mariage forcé' ⁸), afgewisseld met ballet, en enkele recitatieven op muziek, met juffrouw Hilaire ⁹) en Signora Anna.
De koning danst zelf daarbij, en ik geloof dat het vandaag voor de 6e en laatste keer is. De eerste opvoering van het grote ballet zal aanstaande maandag zijn, maar daar de ruimte heel klein is, het is de zaal in het Palais Royal, zal ik mezelf het geduld geven te wachten tot de 2e of 3e voorstelling.

  Zondag werd ook de test van de Postwagen ¹⁰) gehouden, de Koning had hem naar het Bois de Boulogne laten komen, waar hij hem een lange tijd liet rijden, hij zat er zelf in,

  Ik zal aan juffrouw Boreel ¹²) meedelen wat je me meldt aangaande de heer van Langevelt ¹³), en misschien nog vanavond. Ik bezoek haar zo weinig dat het een schande is. Het ga je goed.

Hier ontvang ik juist een brief ¹⁴) van Don Sebastian uit Salins, waarin hij zegt zo geëerd en gerspecteerd te worden dat iedereen zich opstelt in een haag wanneer hij voorbijkomt, en dat hij achter zich hoort zeggen "Dat is meneer de Raadsheer". Hij bericht me ook hoe hij in Sainte-Anne is ontvangen door meneer de Luitenant en het garnizoen, dat uit 3 man bestaat, en hoe hij te eten geeft aan de dames van Salins, rozijnen van Corinthe en confitures met honing. Ik weet niet hoe het komt dat hij de brieven niet ontvangt die we hem hier vandaan sturen, in elk geval ga ik er nog een aan wagen.

  Het nieuws van het huwelijk van Don Diego en van Francisca ¹⁵) heeft me zeer verheugd, en ik heb niet nagelaten hen ermee te feliciteren in mijn brief van vandaag.

A Paris ce 15 Fevrier 1664.  

  Je berichtte mij in een van je vorige brieven dat de heer Pascal wenste dat we het geld zouden betalen voor de 2 uurwerken die hij ons had gestuurd in opdracht

  Ik dacht dat het uurwerk voor Milord Brouncker ⁴) allang vertrokken was, en toch zeg je dat het nog in handen van de vakman is. Hij verdient een verwijt voor zijn traagheid. Mijn uurwerk voor de Lengtebepaling heb ik bij hem gelaten, om er de laatste hand aan te leggen, en ik zou wel willen weten of het nu naar behoren loopt. Als ik daar was zou ik hem er nog een laten maken voor hetzelfde gebruik maar met een andere vorm, en ik zou ze allebei meesturen op een reis naar Nieuw Nederland of zo. Maar ik zie wel dat dit nog niet zo gauw zal gebeuren.
Ondertussen heb ik antwoord ⁵) ontvangen van meneer de Witt, die mij voorlegt of ik niet, al ben ik afwezig, mijn request wil indienen aan de Staten-Generaal en aan die van Holland; ik heb er nog geen besluit over genomen, omdat ik eerst wil zien welk antwoord ik zal krijgen van mijn Schotse Graaf ⁶).

  Gisteren bezocht ik meneer van Spijck*), en ik vernam van hem het verblijf van meneer de Monbas°), die ik nog vanavond zal gaan opzoeken om de boeken te krijgen die je hem voor mij hebt gegeven.

  Ik zie aan jouw brief en aan die van meneer van Leeuwen ⁷) dat jullie je daar zeer vermaken, maar ook dat jullie minstens zo vaak boos worden en slecht gehumeurd zijn en ruzie maken. Ik heb met groot genoegen de onenigheid van die 2 rivalen gelezen. Ik zie dat meneer de graaf van Vlaerdingen ⁸) opzien baart, maar die scène bij het schavot ⁹) moet wel wonderlijk geweest zijn, toen de vriendinnen en alles wat er bij haar was zo goed voor Sabijnen speelden.

  Hier is een portret dat zojuist is aangekomen met een brief ¹⁰) van meneer de Raadsheer (want zo noemt men de illustere Don Sebastian in het land waar hij is), dat hij op mijn verzoek heeft gemaakt, voorstellend meneer zijn gastheer Sieur d'Acosta ¹¹), naar het leven getekend. Het leek me te mooi om niet te worden gezien door kenners als de broers van Moggershil en van Zeelhem. Wat hij in zijn hand houdt is een snoeimes zonder hetwelk hij nooit een paard bestijgt,

  Eergisteren dineerde ik met Abbé Bourdelot ¹²) waar ook de heer du Portail ¹³) en zijn vrouw en dochter waren, hij had ze expres uitgenodigd om mij het genoegen te geven te zien hoe hij over dit spraakzame gezin het bewind voert. Er is geen komedie die opweegt tegen deze gesprekken.

A Paris ce 22 Fevrier 1664.  

  Eergisteren zagen we het Ballet ¹) dat gedanst werd in het Palais Royal, het was mooi en magnifiek, en vooral de dansen van de dames, die tot 22 in getal waren, en verscheidenen heel mooi. Het was de 3e keer en vandaag [vrijdag] zal het de 4e en maandag de 5e en laatste keer zijn. Toen ik er wegging had ik het zo warm dat ik een ander hemd moest aantrekken.

  Ik heb aan meneer Thevenot de zorg genoemd die jij voor hem op je wilt nemen, waarvoor hij je zeer bedankt.

  Ik zou je niet zeker kunnen zeggen of broer van Zeelhem onlangs advies aan Vader heeft gevraagd aangaande wat je bekend is ²), maar ik weet wel dat hij haar eerder voorstelde aan hem, 2 of 3 maanden geleden, met nog twee anderen, en dat Signor Padre sindsdien leek te neigen naar deze eerste, van wie je zegt dat hij haar nog steeds zo ijverig bezoekt.
Ik heb dit onderwerp nog vandaag ter sprake doen komen, en ik zie dat hij nog overhelt naar deze kant, en dat hij zich niet sterk zou verzetten als broer hem zou komen raadplegen. Hij zegt dat de vader en moeder nette mensen zijn, en dat de bruidsschat van 40 duizend gulden niet zo klein is, ofschoon hij zou wensen dat die beter was. Vervolgens veel over de moeilijke tijden*) voor ons, wat ons leidde naar andere uiteenzettingen.
Wanneer men mijn mening zal vragen zal ik deze vrijuit geven en ik zal steeds volhouden dat broer zou moeten streven naar een aanzienlijker en nuttiger verbintenis, en dat hij trouwens slecht zal rondkomen van de rente van die 40 duizend gulden en wat hij van zijn kant zal inbrengen; dat zal niet veel zijn gedurende het leven van Vader. Ik voor mij beken dat het niet iets voor mij zou zijn, en dat ik liever in mijn eentje altijd armoede zou verdragen, dan met vrouw en kinderen. Maar wat jou betreft, met jouw Zeeuwse ³), geloof jij je zaken veel beter op orde te hebben? Hoe staat het ermee, welke rivalen heb je? Het schijnt me toe dat je er deze keer nogal koeltjes over spreekt.

  Ik ben verbaasd hoe je er zo lang onwetend van hebt kunnen zijn dat ik het geschenk van de koning had ontvangen ⁴), aangezien ik het heb geschreven aan broer van Zeelhem ⁵) en aan zus ⁶) als ik me niet vergis. Het waren maar 400 Écus [1200 pond], maar om de waarheid te zeggen kwamen ze me heel goed van pas

  Gisteren dineerden we bij meneer de Guénégaud ⁸), waar ik na het eten de machine voor het luchtledige liet komen die meneer de Montmor heeft, om de experimenten te laten zien aan die dame ⁹) die de beste vrouw van de wereld is, en aan 2 of 3 andere belangstellende heren en dames.

  Die arme Don Sebastian heeft kort geleden zijn vader verloren, waarover ik hem een woord van deelneming ga schrijven.

  Ik bedank je voor al je nieuws en ik verwacht in je eerstvolgende brief iets van een uiteenzetting*) van het huwelijk in Amsterdam ¹⁰).

A Paris ce 14 Mars 1664.  

  Ik antwoord op jouw brief ¹) van 27 februari, na twee gewone postzendingen te hebben laten vertrekken zonder je te schrijven, de ene omdat ik niet vrij was, de andere omdat ik wist dat mijn brief je niet in Den Haag zou vinden ²). Nu zul je er zijn teruggekomen, en ben je mij enig verhaal schuldig over je avonturen bij het huwelijk. De bruidegom ³) en de bruid ⁴) zijn twee vrij bijzondere personen, wat me doet geloven dat er opmerkenswaardige dingen zullen zijn gebeurd. Omdat je je brief niet hebt afgesloten toen je hem had geschreven, maar de dag erna, na de hele nacht te hebben gedanst, heb je

  Wat betreft mijn zaak van de Lengtebepaling, ik zou niet zo lang hebben gewacht zonder een request in te dienen bij de heren Staten-Generaal, als ik niet had geweten dat ridder Moray, die bemiddelaar ⁵) is tussen de graaf van Kincardine en mij, het beneden zijn stand vindt te verdragen dat men tot mijn teleurstelling niets zou ondernemen, ten nadele van mij.

  Hij bericht me ⁶) dat het eerste antwoord dat de genoemde graaf van Kincardine hem had gestuurd voor mij, was kwijtgeraakt; en toen hij het tenslotte ontvangen had, was hij van oordeel dat het ons geschil nog niet zou beëindigen, zodat hij zijn mening erover aan de genoemde graaf heeft geschreven, mij verzoekend nog 15 dagen geduld te hebben, aan het eind waarvan hij mij het antwoord zal sturen dat hij zal ontvangen, wat het ook kan zijn. Ik heb daarmee dus ingestemd, gelovend dat het veel beter zal zijn, en nuttiger, dat we samen deelgenoot zijn, dan dat het tot een breuk komt.
Het argument dat meneer van Leeuwen je heeft overgebracht, dat hij had gehoord bij meneer de Pensionaris ⁷), en dat gunstig lijkt te zijn voor meneer Bruce, is ongeveer hetzelfde dat ik hem had bericht ⁸) maar niet zonder er de oplossing aan toe te voegen, zodat het me niet doet vermoeden dat de genoemde Pensionaris andere informatie gekregen zou kunnen hebben dan ik.

  Vanmorgen is de broer ⁹) van wijlen meneer d'Alonne ¹⁰) mij komen opzoeken met een ander, die Raadgever is bij het Parlement. De eerste zei me dat hij jou had herkend,

A Paris ce 21 Mars 1664.  

  Afgelopen dinsdag ¹) bij meneer de Montmor gaf ik jouw brief aan meneer Thevenot, die hem niet meteen las zodat ik nog niet weet wat er in staat.

  Hier is zijn antwoord. Wanneer ik meneer de Maarschalk ²) zie zal ik hem alles laten zien wat je mij meldt over Thee-cassettes ³). Ik zal zorg dragen voor je kalotje, en dat het alle vereiste kwaliteiten heeft.

  Het is al lang geleden dat meneer de Montbas*) mij de boeken heeft gestuurd en ik ben hem gaan zoeken

  Ik moet toegeven dat dat uithangbord van een kruidenierswinkel een wijk aangeeft die niet zo voornaam staat in de stamboom van de toekomstige schoonzus. We moeten zien wat Signor Padre ervan zal zeggen, want tot dusver heb ik geen gelegenheid gehad het hem voor te leggen. Broer schrijft hem in zijn laatste brief niets aangaande zijn affaire, en misschien neemt hij die niet zozeer ter harte als we denken.

  Jij beveelt me aan te handelen voor het gezamenlijk belang, wat ons jaargeld ⁴) betreft, terwijl ik het tegelijkertijd aan jou aanbeveel. Het lijkt me dat jij meer reden hebt hierover te spreken dan ik, die gedurende de reis niet van dit gewone jaargeld leef. Als het ter sprake zou komen zou ik evenwel niet nalaten mijn toekomstig belang te behartigen.

  Als Pascal die klokken ⁵) nog niet heeft voltooid, zeg hem dan dat het belachelijk is, en dat hij mij groot onrecht aandoet, omdat ik vertrouwend op zijn belofte degenen die me een bestelling hebben gegeven, heb doen hopen dat ze een maand geleden hier zouden zijn.
Wat betreft Severijn ⁶), ik denk tenminste dat hij de klok van 8 dagen ⁷) naar Engeland zal hebben gestuurd volgens het adres dat ik hem heb verschaft ⁸); ik zou er in elk geval wel zekerheid over willen hebben. Ik zou ook graag willen weten in welke staat mijn uurwerk is dat ik bij hem heb gelaten ⁹). Het is niet riskant het nog bij hem te laten; hij zal zich er wel voor wachten het tot nadeel van mij te gebruiken. Zeg hem dat ik weldra hoop terug te komen om hem werk te bezorgen door hem aan mijn nieuwe uitvinding te laten werken. Het ga je goed.

A Paris ce 28 Mars 1664.  

  We waren wel verrast door het verhaal ¹) over juffrouw Orleans en we verwachten met ongeduld het vervolg. Ik heb nooit een heel goede mening gehad over deze man ²), maar ik geloofde niet dat hij zich zo zou laten gaan. Als hij er slechts gewoon zijn hoofd door verliest geloof ik dat hij er goed afkomt, want hier zou hij zeker geradbraakt worden.

  Ik ben vanmorgen de handschoenen naar de post gaan brengen waarom je mij verzocht, ze kosten 15 pond per paar, en ze zijn van de grootte die je me hebt voorgeschreven. Ik heb het pakket goed onder de aandacht van de functionaris gebracht, die me heeft beloofd dit ook te doen bij de postrijder, en daarna zal hij me kunnen zeggen hoeveel hij met hem is overeengekomen voor de portokosten, die men hier betaalt tot Antwerpen. De toewijzing die je me geeft voor mijn terugbetaling op het geld voor de klokken van Pascal is nog niet goed,

  Signor Padre heeft me zojuist gezegd dat broer van Zeelhem hem in zijn laatste brief heeft geschreven aangaande onze verhoging ⁸) waarvan je weet, en dat hij het goed heeft gevonden ons er een te verlenen van 130 gulden. Ik heb gezegd dat hij dit minstens tot 150 gulden zou kunnen optrekken, maar hij heeft zich ervoor verontschuldigd.

A Monsieur

Monsieur L. Huygens de Zulichem

A la Haye.

A Paris ce 4 Avril 1664.  

  Ik had veel genoegen bij het lezen van je nauwkeurige verhaal over het vervolg van de Schaking ¹), en ik heb het meegedeeld aan Signor Padre en aan verscheidenen van mijn vrienden. Zij vinden allen het gedrag

  Ik heb meneer Thevenot niet bezocht sinds ik je laatste brief ⁶) heb ontvangen om hem hem te doen toekomen wat er voor hem is, maar het zal zijn bij de eerste gelegenheid.

  Gisteren ontving ik een brief van Don Sebastian, die in Copet is, bij meneer de graaf van Dona ⁷), en van daar gaat hij naar Avignon zijn moeder bezoeken, waar hij een maand zal blijven ⁸). Hij meldt me dat ik je moet laten weten dat hij voor jou zo'n horlogekast heeft als je hem gevraagd hebt.

  Ik verzoek je mij met de eerste gewone post te sturen zaad van allerlei soorten kool, savoyekool, bloemkool, rode kool en wat er nog meer is. Nicht Suerius ⁹) (aan wie ik je verzoek mijn groeten over te brengen) zal ze je kunnen aanwijzen. Het is voor één van mijn goede vriendinnen, daarom zou ik niet willen dat je het vergeet.

  Zeg tegen broer van Zeelhem dat ik gisteren een klein miniatuur-schilderij heb gekocht voor 20 pistoles, dat hij graag zou willen zien. Het is 6 duim hoog en 4 breed, en stelt voor een naakte Venus, op het punt te gaan baden in een fontein, vergezeld door een Cupido; met een heel mooie figuur en goed geschilderd en de fontein met de bomen erbij nog beter. Ik geloof evenwel dat het niet bij mij zal blijven, maar dat ik het naar Engeland zal sturen naar een vriend voor wie ik soms dergelijke aankopen doe. De meester ¹⁰) woont niet ver van hier, het is een jonge Zwitser die lange tijd in Italië heeft gewoond.

A Monsieur

Monsieur L. Huygens de Zulichem

A la Haye.

A Paris ce 18 Avril 1664.  

  Ik ben wel boos dat je me niet een haarmonster hebt gestuurd om de kleur aan te geven die je wilt hebben voor je kalotje. Want wat je nu zegt,

  Zodra je van daar ¹) bent teruggekeerd, wil je dan alsjeblieft bij meneer van Leeuwen informeren hoeveel hij betaalde voor zijn kalotje dat hij hier van dezelfde meester kreeg. Want hij heeft me bezworen, ik bedoel deze pruikenmaker, dat er 3 louis d'or voor betaald is, en als hij had gelogen zou ik wel een middel vinden om terug te krijgen wat ik teveel had betaald.

  Het ga je goed. Ik vind het jammer dat je niet in Den Haag bent om me te berichten over het vervolg van de tragische historie van Mortagne ²) met dezelfde nauwkeurigheid als waarmee je me de eerste akten hebt verteld.

A Monsieur

Monsieur L. Huijgens de Zu- lichem.

A la Haye.

A Paris ce 25 Avril 1664.  

  Ik heb nog geen nieuws van Duarte ¹) dat de Slingeruurwerken in Antwerpen zijn aangekomen. Het zal met de volgende gewone post zijn en ondertussen zal ik informeren naar het verblijf

  Ik ben wel blij dat het pakket met de handschoenen is aangekomen, ik was gisteren bij de functionaris van de Post om te betalen, maar ik trof hem niet aan, zodat ik je nog niet kan zeggen hoeveel het is, maar ik geloof dat het zal neerkomen op ongeveer een écu, en als je je er 4 gulden voor laat betalen verlies je er niets op.
Als ik jouw kalotje (dat men me enkele dagen geleden heeft gebracht) zou sturen langs dezelfde weg, zou het in een doos gedaan moeten worden, waarvan de porto duurder kost, daarom geloof ik dat het beter is het te sturen via iemand van onze handelaren in Den Haag, via wie ik ook aan tante van Sint Annaland haar gouden horloge ⁶) zal doen toekomen. Zeg haar, of aan zus, over deze bestelling, dat men me heeft beloofd mij een horloge te leveren dat helemaal gelijk is aan dat wat ik voor haar had bestemd, dat is morgen.
Ik heb al bericht ⁷) aan zwager van Moggershil dat ik dit eerste niet uit handen van Vader kon halen, aan wie ik het overlaat daarvan rekenschap af te leggen; hij heeft me gezegd dat hij erover zou schrijven aan genoemde zwager en dat hij hem de beloofde kijker zou sturen.

  De heer Bruynestein ⁸) is in de Jardin Royal geweest om de zaden te halen die je wenste, maar hij heeft er maar weinig van kunnen krijgen, dat wil zeggen 15 of 16 verschillende soorten, omdat in dit seizoen alle bloemen al bijna gezaaid zijn, en de tuiniers geen zaden bewaren tot het tweede jaar. We hadden er dus vroeger over moeten spreken om er meer te hebben. Je neemt voor Hofwijck maar zoveel als je goeddunkt. Ik hoop dat je mijn kolen niet vergeten bent ⁹).

  Broer van Zeelhem schrijft aan Vader dat hij wel blij zou zijn als de administratie werd verdeeld onder ons, omdat hij voorziet dat het geheel hem te zwaar zou wegen. En zo zal het gebeuren. Bijgevolg zullen wij er recht op hebben dezelfde verhoging te vragen die hem is toegekend.

  Ik vind het vervelend dat de oorzaak ervan jouw koorts is; die is wel te vroeg bij je teruggekomen ¹⁰), maar bij het naderen van het mooie seizoen heb je minder te vrezen. Het ga je goed.

  Vader wil dat hem een Japanse toga wordt opgestuurd, geelbruin en blauw, die hij in Den Haag heeft gelaten, en dat men er zorg voor draagt dat hem goed in te pakken opdat hij onderweg geen schade oploopt. Hij had zich voorgesteld, daar die welke hij hier heeft versleten is, er een te laten maken van de snit zoals die van advocaten bij het Parlement zijn, en omdat deze mij heel belachelijk leek heb ik hem eraan herinnerd dat hij thuis die andere nog heeft.

Paris le 26 Avril 1664.  

  De kist met de 3 uurwerken kwam gisteren aan, en na een lange onenigheid met Blavet ¹), die 50 frank vroeg voor porto en douanekosten, die tenslotte zijn teruggebracht tot 18, is hij vanmorgen aan ons afgeleverd. Toen hij geopend was vonden we 2 van de uurwerken in erbarmelijke staat, te weten dat met schildpad*), en dat van 8 dagen. Alle stukken van het eerste waren losgeraakt, en de assen van 3 of 4 raderen gebroken; kortom alles ondersteboven en in de war, met poeder van gebroken glas dat al het koper op een vreemde manier heeft bekrast.

  Bij dat van 8 dagen is de bel in stukken, de staart van de hamer, en enkele andere stukken gebroken, omdat het werk van de plaat is losgekomen, en zo door de kist heeft gerold, die aan de zijkanten ook erg beschadigd is.
Het 3e uurwerk is als door een wonder heel gebleven, het was neergelegd tussen de 2 andere. Ik zou niet kunnen geloven dat jij of Pascal zo onberaden was geweest de 3 uurwerken op elkaar te leggen zonder er iets tussen te doen, maar ik schrijf het toe aan die uilskuikens van de douane in Peronne, die ze niet teruggezet zullen hebben in de toestand waarin ze waren.
Toch had je ervoor moeten zorgen dat elk zijn kist had gehad, zoals toen je

  Het uurwerk dat nog heel is zal ik naar de maarschalk ³) sturen die het met ongeduld verwacht. Een van de vorige ⁴) dat voor Vigarani ⁵), is verkocht door tussenkomst van Zuerius ⁶), aan een priester van wie hij me over een dag of twee geld brengt, naar hij heeft beloofd. Signora Anna heeft me ook gevraagd hoeveel er nodig zou zijn voor het hare ⁷), zodat het er nog op lijkt dat de betaling van die kant weldra zal volgen.

  Ik heb je kalotje teruggegeven aan de pruikenmaker om er een ander voor te krijgen van een lichtere kleur, dat hij me heeft beloofd voor het eind van de volgende week.

  Gisteren was ik aanwezig bij de ontleding van een hond bij meneer Bourdelot ⁸), terwijl Bruynestein de operatie deed. Het is één van de 3 die we hier hebben die zonder milt leven, en het is 6 maanden geleden dat men die bij deze verwijderd had. We wilden zien op welke manier de natuur dit verlies hersteld zou hebben, maar we vonden niets anders, dan dat het gedeelte waar men de milt had weggesneden stevig aan de huid was gaan vastzitten. Enkelen merkten bovendien op dat het vet van de hond witter was dan normaal.

  Eergisteren dineerden we bij meneer de Bonneuil ⁹) met de heren de Mortemart ¹⁰), de Lionne ¹¹) en Nielle ¹²).

  Ik verwacht met de volgende gewone post het eind van de zaak van Mortagne, en het koolzaad ¹³). Het ga je goed.

  Ik zal de 3 boeken doen toekomen aan meneer Thevenot.

A Paris ce 16 May 1664.  

  Het is niet terecht als ik of de heer Pascal enig verlies lijden door de tegenspoed met de uurwerken ¹), maar dat moet geheel toekomen aan degenen die hebben gewild dat die aan hen gestuurd werden. Wat betreft de 2 werken die ik bij hem heb besteld zal er geen probleem zijn, want meneer de maarschalk van Gramont ²) neemt ze allebei,

  Dit is een vrij lang stuk voor de man uit Genève [Pascal]; ik verzoek je hem de inhoud ervan te laten weten.

  De boeken die je mij stuurde via meneer de Monbas waren 3 Journalen ⁸) van Hendrik III ⁹), waarvan ik er een aan de heer du Portail ¹⁰) heb gegeven volgens je opdracht, een Rabelais ¹¹), een 'Recueil de diverses Pieces' ¹²), en nog een klein

  Hier is zijn brief voor jou die ik gisteren ontving. Je zult erin zien dat hij nu terug moet zijn in Bourgondië. Ik weet niet of ik hem hier zal weerzien, want ik geloof niet dat ik er lang zal blijven.

  Het Verschijnsel ¹⁶) dat je voor me afschildert is hier niet waargenomen, maar brieven uit Engeland melden ons, dat het daar is gezien, op dezelfde tijd als in Holland; waaruit duidelijk is dat het heel hoog in de lucht was. Ik herinner me er zo een te hebben gezien toen ik in Den Haag was, maar dat scheen maar heel klein, en verdeelde zich in tweeën, zoals dit laatste in 3.

  Bruynestein biedt me een van zijn honden zonder milt ¹⁷) aan om hem voor jou mee te nemen naar Holland als ik er heen ga, en ik beloof het je. Wanneer hij zelf zal zijn aangekomen, de grote operateur, zal hij als men het wil alle honden van Den Haag snijden.

  Ik zal aan meneer Thevenot het goede nieuws van zijn voltooide Journal vertellen, zodra ik hem zie. Het ga je goed.

  Ik heb je kalotje nog niet kunnen krijgen.

  [ Pamflet 'Afbeeldinge en Beschrijvinge van de drie aenmerckens-waerdige Wonderen in den jare 1664. t'Amsterdam en daer ontrent voorgevallen', met als eerste 'Van de Pestilentie':

Het Stadsarchief Amsterdam heeft nog een andere prent met een gloeiende kogel boven de Dam (misschien de komeet van december, het tweede 'Wonder' in bovengenoemd pamflet):

a Paris ce 23 May. 1664.  

  We komen juist aan uit Fontainebleau, waarvandaan we vanmorgen om 7 uur vertrokken, en daar me nog enige tijd rest voordat de brieven naar de post gaan, gebruik ik die om je deze woorden te schrijven. We gingen er eergisteren heen, en via meneer de Lionne kreeg Vader gistermiddag een audiëntie bij de Koning, niet lang, want hij was alleen gekomen om afscheid te nemen van Zijne Majesteit en hem te zeggen dat hij wegging naar Engeland, waarheen Mevrouw ¹) hem stuurt, zoals je weet. Ik had vervolgens de eer een buiging te maken voor zijne genoemde Majesteit, die mij heel goed ontving en enkele zeer welwillende woorden tegen mij zei.

  Er is niets dat mooier of magnifieker is om te zien dan dieze plaats, waar men opnieuw die grote bloementuin heeft aangelegd waarvan je ongetwijfeld het begin hebt gezien, met een vijver temidden van een stuk land, ter grootte van een arpent naar ik geloof, waarin een grot is die water spuit in overvloed. Er worden ook heel mooie watervallen gemaakt die uitlopen in de grote vaart. Kortom, in dit seizoen en met mooi weer, zoals het was, is het een waar paradijs. Ik heb erop aangedrongen dat we bij het terugkeren Vaux*) zouden gaan bekijken, maar dat werd een te lange dag voor onze paarden gevonden, omdat het 16 mijl zou zijn, waarover La Violette ²) al begon te jammeren, als de ontevreden ezel°) die hij is, zoals je weet.

  Vader stuurt nog vanavond iemand naar Milord Hollis om te weten te komen welk nieuws hij heeft ontvangen aangaande de zittingsduur van het Parlement, want als deze zo kort moet zijn als verscheidenen aan het Hof en de Koning zelf hem hebben gezegd, zal hij zich zeker vrijstellen van het ondernemen van die nutteloze reis. Wat er ook gaat gebeuren, ik ben van plan volgende week naar Holland te vertrekken, aangezien ik de toestemming daarvoor heb, en Signor Padre er heel tevreden mee lijkt te zijn ons gezelschap te missen, of hij nu de bovengenoemde reis maakt, of nog hier blijft.
Bij het afscheid nemen van meneer Thevenot, als hij tenminste in Parijs is, zal ik hem terloops voorhouden wat jij voor hem hebt uitgegeven, en dat er geen geld is gekomen van zijn boeken, die bij de Elzeviers in handen zijn, waaruit hij de rest wel zal kunnen opmaken. Hij gaf me onlangs middag- en avondeten met enkele anderen in zijn huis te Issy, en ik betwijfel sterk of hij daar nog is.

  Ik heb zojuist Signor Padre gezien, die van Milord Hollis een briefje heeft ontvangen waarin hij hem meldt dat het Parlement morgen uiteengaat; zodat hij nu is vrijgesteld van de reis; en dat is wel zo makkelijk.

A Monsieur

Monsieur L. Hugens de Zulichem.

A la Haye.

A la Haye ce 25 Jul. 1664.  

  Hier is een brief van meneer Thevenot ¹), die voornamelijk aan jou is gericht. Hij vraagt heel wat boeken aan Elzevier; maar jij weet voor welke prijs deze de zijne heeft ontvangen, en je zult hem deze lijst sturen, want ik wil me niet bemoeien met een boodschap voor jou.

  Wat de meeste haast lijkt te vragen is het sturen van het Chinese Verhaal ²), en als je nog enige tijd daar denkt te blijven, zou het goed zijn dat je me de sleutel van je kabinet stuurt om het er uit te halen. Ik heb hem geschreven wat de reden is van je uitstel, maar hij had mijn brief ³) nog niet ontvangen toen hij me deze schreef.

  Meneer van Leeuwen heeft me de Bernia ⁴) gestuurd om hem aan jou te doen toekomen, wat ik evenwel niet doe, omdat je meldt dat je binnen enkele dagen zal terugkomen. Tegelijk liet hij me zeggen dat hij zich niet goed voelde, en sindsdien heb ik vernomen dat hij zelfs enige bezorgdheid heeft gehad door de pest te zijn aangetast, maar dat hij alleen de angst ervoor heeft gehad. Met mij ging het ook slecht deze 3 of 4 dagen en ik voel me nog niet helemaal goed.

  Het lijkt me dat zwager van Moggershil en zus niet zoveel zin hebben de reis naar die streken daar te ondernemen, gelovend dat het niet veilig is te reizen in deze tijd van besmettelijke ziekte ⁵).

A la Haye 3 Juin 1665.  

  Hier is het ene van de boeken waarvan je wilde dat ik je ze zou toesturen.
  Ik zal proberen ook het andere te krijgen van meneer Gool ¹) en ik zal het je doen toekomen, als er niets mis gaat met dit boek, dat ik je aanraad goed te bewaren en het me terug te sturen als je het gelezen hebt.

  Men hoort nog niets van onze vloot; men zegt dat die van Engeland ²), die door slecht weer gedwongen was zich terug te trekken in de havens, afgelopen zondag weer zou uitvaren.

Te bestellen ten huijse van Willem Vos Houtkoper tot Gorcum, om voort te senden aan

Myn Heer

Myn Heer L. Huijgens tegenwoordigh op 't huys

Tot Zuijlichem.

Met een pack.

A la Haye le 15 Juin 1665.  

  Hier is de laatste brief ¹) van Vader en de verzen die werden vermeld.

  Ik heb zojuist overlegd met de koetsier hoeveel hooi er in de stal zal kunnen worden opgeslagen, boven en beneden; hij zei me dat er plaats is voor 10 of 12 wagenladingen,

  Ik denk dat het kanongebulder te horen was tot waar jij bent ²), en je het eerste nieuws gaf van de verwoede strijd die heeft plaats gevonden tussen de twee vloten, en voordat deze brief je gegeven wordt zul je er al meer van weten dan ik er tot nu toe van weet, namelijk dat de admiraal ³) er in is gebleven, met zijn schip in de lucht gevlogen en ook Ecbert Mewisz ⁴), hoewel sommigen zeggen dat hij alleen een gebroken been heeft; dat Jan Evertsz ⁵) lafhartig gevlucht is met zijn eskader van Zeeland, bijna aan het begin van de strijd; dat Tromp ⁶) dapper streed toen degenen die dit slechte nieuws hadden gebracht van de vloot vertrokken, te weten 2 matrozen die gevlucht zijn van het schip Marseveen ⁷) kort voordat dit in de lucht vloog.
Kortom, er is slecht gestreden*), en het ergste is dat men niet ziet met welk middel men in de toekomst beter zal slagen.
Wij hebben alle slagen van de in de lucht gevlogen schepen ⁸) gehoord en opgemerkt, waarvan ik hoop dat er ook enige voor rekening van de Engelsen zijn geweest, die zeker hun deel van het verlies zullen hebben gehad, aangezien de strijd heeft geduurd vanaf vrijdagmorgen tot zondagavond. Gehoopt wordt dat Tromp onstnapt zal zijn en gisteravond zei zelfs iemand dat hij in Texel was aangekomen. Maar vandaag zullen we betrouwbaarder nieuws krijgen omdat er elk moment boodschappers komen.

  Ik kreeg met de laatste post een brief van meneer de Carcavi ⁹) waarmee hij me namens meneer Colbert bericht dat het de koning zou behagen als ik in Parijs wilde komen wonen, en me ertoe uitnodigt met veel redenen en mooie beloften, zonder echter nog in bijzonderheden te treden, te weten wat mijn toelage zou zijn.
Ik heb erover geschreven aan Vader om te weten wat hij wil, want wat mij betreft lijkt het me niet een voordeel dat is af te slaan, mits men mij goed onderhoud geeft en ik in alle vrijheid leef zonder aan iets onderworpen te zijn, zoals men me belooft. En ik denk niet dat iemand van mijn vrienden van ander gevoelen kan zijn. Daarom heb ik het ook niet uitgesteld deze heren te verzekeren van mijn goede wil en hun dank te zeggen voor de eer die men mij aandoet met dit aanzoek. Dit is veel juister en schitterender, dat een paard mij brengt, laat de koning mij onderhouden*), dan hier in het land te oud te worden zonder iets te doen.

  Ik kom net van het hof, waar nog geen nieuws is behalve wat ik al heb geschreven, omdat de brief die pas is aangekomen nog niet openbaar gemaakt is. Iemand van de magistraat van Rotterdam die vanmorgen is gekomen zegt dat er brieven zijn aan de admiraliteit dat Tromp met 60 of 70 schepen nog stand houdt tegen de vijand en dat hij zelfs de overhand begon te krijgen. Moge God dit willen, maar ik betwijfel het sterk. Anderen zeggen dat hij met dit aantal schepen voor Texel ligt. Het bovengenoemde schip Marseveen is in de lucht gevlogen, samen met 2 andere ¹⁰) van onze schepen die in het nauw waren gekomen zonder zich eruit te kunnen redden of te vluchten voor een brander die prins Rupert ¹¹) op hen afstuurde. De Engelsen hebben het voordeel gehad van de wind en nog een groot voordeel, namelijk de onenigheid tussen de bevelhebbers van onze vloot over de gevechtsorde. En vanmorgen horen we nog kanonschoten.

  Iedereen beklaagt met reden de arme meneer Deloges ¹²) en Taillefer ¹³).

A la Haye 2 Juillet 1665.  

  Hier zijn de 3 delen die ik heb van Almahide ¹); wat betreft de Relations van Thevenot ²), die zijn nog in handen van meneer Golius ³), maar ik zal ze terug laten vragen

  Ik ben verbaasd dat jouw lampen zo kort duren, want het lijkt me dat ik er vroeger heb gezien met een katoenen pit op een bord, die een hele nacht brandden. Ik weet niet of men ze niet zou kunnen maken van heel dun draad van geelkoper of goud, het zou te proberen zijn; maar met wijngeest of onze voorloop van brandewijn zou het zonder twijfel lukken, omdat de pit helemaal niet wordt verteerd, en alleen een beetje zwart wordt aan het eind. Er zou een lamp van Cardano van gemaakt moeten worden, waarvan je de vorm*) kent. Maar het is de vraag of het de moeite waard zou zijn°).

  De laatste brief van Vader ⁷), deze week aangekomen, was uit Orange, waar­vandaan hij eind juni dacht te vertrekken. Hij bevat niets bijzonders behalve enige klachten van neef Dewilm ⁸), die zin heeft naar Italië te gaan, of tenminste niet zo gauw terug te komen als Vader, en die met hardnekkigheid weerstand biedt tegen alle mooie vermaningen die deze hem geeft.
Hij heeft mij nog niet kunnen antwoorden op wat ik hem heb gemeld ⁹) over het voorstel dat mij gedaan is in Frankrijk, maar het zal zijn met de volgende gewone post. Ik denk niet dat hij er moeilijk over zal doen me te laten gaan, mits men me passende aanbiedingen doet.

  Ik verlang ernaar ze te zien, want tot dusver heb ik geen antwoord gekregen op de brief die ik opgesteld heb aan meneer de Carcavi ¹⁰). Je kunt ervan verzekerd zijn dat men mij niet zal houden voor minder dan 2000 écus per jaar. En in elk geval zal ik er alleen blijven zolang ik mij er beter bevind dan hier; wat een belangrijk punt is, zo'n goed roevluchtsoord te hebben.

  Zwager van Moggershil ¹¹) kwan eergisteren terug uit Noord-Holland; ik heb hem nog niet gesproken aangaande onze reis naar Kleef, die slechts als doel heeft ons te vermaken en wel zonder effect zou kunnen blijven bij deze algemene tegnspoed.

  Je zult ongetwijfeld beter ingelicht zijn aangaande de afloop van de strijd dan je was op de datum van je laatste brief ¹²), en dat we in plaats van 30 schepen er maar 16 hebben verloren.

  Ik verzoek je me te berichten waarvandaan je eertijds een bepaalde rode zalf had voor de lippen, of als je er nog van hebt me die te geven, want er wordt mij om gevraagd voor het genezen van enkele van de mooiste schonen die we in Den Haag hebben. Antwoord me alsjeblieft zo spoedig mogelijk hierover.

Te bestellen ten huijse van Sieur Willem Vos houtkoper tot Gorcum

Met een packjen

Om voort te senden aan

de Heer L. Huijgens tegenwoordigh op 't huys

te Zuijlichem.

A la Haye ce 21 Jul. 1665.  

  Hier is een uurwerk dat onze buurman me zojuist heeft gebracht en dat morgen weg zal gaan met de boot van ... die het naar jou in Zuilichem zal brengen.

  Broer van Zeelhem ¹), met Moggershil ²) en meneer van Leeuwen die gisteren is vertrokken om zich bij hen te voegen in Hulst, zullen een tocht gaan maken naar Brugge en Gent, waar het kabinet van de Bisschop ³) wordt verkocht en ze zullen terug zijn tegen het eind van de volgende week, naar ik geloof.

  Wat betreft mijn reis naar Frankrijk, ziehier wat meneer de Carcavi mij vandaag bericht ⁴):

Sinds ik me de eer heb gegeven u te schrijven met de laatste post, heb ik meneer Colbert gesproken, die me heeft opgedragen u te berichten dat u alstublieft de moeite neemt te beschikken over uw zaken; en over wat u noodzakelijk acht voor uw reis; en dat hij u binnenkort de verordeningen van de Koning zal zenden; zodat de zaak geheel is vastgesteld, waarover ik bijzonder verheugd ben enz.

Ik heb hem vorige week bericht ⁵) dat mijn Vader me gelastte niet te vertrekken voordat hij terug zou zijn, en omdat dit heel terecht is, verwachtte ik niet dat men zou aandringen dat ik zo spoedig zou komen. Als de Koning het echter zou wensen, weet ik niet of ik niet zou moeten gehoorzamen.
Maar ik verlang ernaar te zien wat zijn verordeningen zullen inhouden, want tot dusver geeft men geen bijzonderheden aangaande de voorwaarden en ik zou er niet als eerste over kunnen beginnen, omdat dit niet netjes zou zijn, en ik het vanaf het begin aan hen heb overgelaten.

  De gazet die ik hierbij doe zal je inlichten over wat er gebeurt. De nichten Dorp gaan tekeer, zoals je kunt geloven, over het feit dat hun broer niets heeft kunnen verkrijgen ⁶), noch wat betreft de compagnie soldaten, noch wat betreft het majoorschap, die men allebei aan anderen heeft gegeven.

  Vader bericht van de 8e dat hij van plan was in de volgende week te vertrekken, naar Copet en vandaar naar Bourgondië.

Mijn Heer

Myn Heer L. Huygens op 't huijs te Zuylichem.

met een houte kassie, gemerckt L. H. Z.

A la Haye ce 12 Aoust 1665.  

  Aangezien je nog niet binnenkort zult terugkomen stuur ik je het boek van meneer Thevenot, dat meneer Golius me onlangs heeft gebracht. Hier is bovendien een brief van Don Sebastian ¹) die gisteren aankwam.

  Vader schreef me op de 28e juli uit Genève ²), dat hij de volgende dag ging vertrekken naar Copet, en dat hij daar, na met meneer de graaf van Dohna gesproken te hebben, de tijd van zijn terugkeer preciezer zou kunnen zeggen. Op 2 mijl van Genève had hij zo'n 40 jonge mensen voor zich gekregen, academici en anderen, met de heer Chappuzeau ³) aan het hoofd, die voor de sterk vermagerde en slecht geklede groep een toespraak hield.

  In zijn brief staat her volgende stukje voor jou ⁴):

Meld aan broer Lodewijk dat ik hem dankbaar ben voor de inlichting die hij me pas heeft gegeven over wat hij heeft bedacht. Ik ben van plan er langs te gaan, al was het alleen al om te zien wat er te doen zal zijn tegen die ondankbare en brutale dwaas Van Genderen.

  Je zult het goede nieuws wel hebben vernomen van de terugkeer van de Ruyter ⁵); en je zult het verhaal van zijn heldendaden ⁶) zien in de gazet van gisteren. Gisteravond vernam ik dat de Heren Staten hem zojuist hadden benoemd tot Luitenant-admiraal in de plaats van Obdam ⁷), waaraan ze mijns inziens heel goed hebben gedaan, maar Tromp zal er niet mee op zijn gemak zijn, aan wie men al voor deze keer het commando had opgedragen van de vloot. Deze moet bij de eerste gelegenheid uitvaren, met de heren de Witt, Huygens ⁸) en Vrijbergen ⁹) zoals je zult weten,

  Ik weet niet of ik je heb gemeld dat ik voor hem een veldbed heb laten maken dat men in een schip ophangt met een grote bol, en ongeveer op dezelfde manier als mijn uurwerken zijn opgehangen. Het ga je goed.

Mijn Heer

Mijn Heer L. Huygens, op het huijs

Tot Zuijlichem.

met een pack.