Mars en heb ick noijt op veer nae soo veel verdonckert gesien als hem Hevelius afbeelt [^]. Jae dese laetste mael dat hij in  ⁴) was ontrent den 9^e Martii konde ick met noch een ander persoon, die mij quam versoecken om dese observatie te doen niet sien aen welcke sijde afgesneden was, sijnde sijn diameter apparens seer kleijn te weten van ontrent 9". Op andere tijden gedenckt mij nochtans dat ick hem niet t' éenemael rondt gesien heb, doch en hebbe daer van niets aengeteijckent om dat het niet seer wel en konde oordelen. Van perigaeus heb ick wel eenige observatien, maer dese en konnen tot UE voornemen niet te pas komen.

  Mijn Systema van seght ghij gesien te hebben, maer niet watter u af dunckt, het welck ick wel wenschten te weten. Gisteren avont ten 11 uren observeerden ick met sijn omlooper aldus. doch om recht te sien soo moet men dit t' onderste boven keeren. Hier mede eyndighende blijve

In 's Gravenhage
den 27. Aprilis 1660.

UE dienstwillige vriendt
Chr. Huygens van Zuylichem.

  Het is u wel bekent de geschillen die onder de ster-geleerde vallen, aengaende de lankheijt der even dagen beneffens de natuerlijke, ofte het onderscheijt der zelver: want enige zoeken dit onderscheijt, zo wel lettende op de sons uijtmiddelpunticheijt als ook zijn scheeve loop door d ecliptica: andere als Tycho Brahe en zijn navolgers, letten alleenlijk op de scheve loop door d. ecliptica: Gotefried wendelinus in een kleijn latijns boekje ²) in 12 tot brussel gedrukt int jaer 1643 genaemt luminarcani Arcanorum Caelestium lampas Tetralijchnos in zijn eerste verklaringe, zeijt. Maer ick dit aenmerkende heb van den jaere 1600 alle eclipsen hier op waergenomen, en ook met veel arbeijt andere hier bij gevoecht met zekere getrouwicheijt tot 45 int getal, na dat ick mijn son en maens-tafelen wel twintich mael over gearbeijt heb, zo heb ick inde natuelijke dagen geen on-evenheijt konnen bemerken. Dit dan ook van mij gevolcht zijnde, hebbe ick eenige natuerlijke redenen hier op gemaekt, als waerom dat in dese dingen geen sekerheijt te vinden is, en dat men hier in niet beter kan doen, als het een tegen t ander te stellen,

Ue zeer toegedaene vrient
Dirck Rembrantsz.

  Ick vertrouwe dat u al in kennis gekomen is mijne aertrijks beweging ³), als ook 't antwoort ⁴) op den brief tegen J. Coccaeus beijde in desen jaer gedrukt t' amsterdam.

Eersaeme zeer bescheijden Heer Jonckheer Christiaen Huijgens van Zuylichem vermaert Mathematicus woonende bij het prinsenhof

in       s Gravenhage L. 6)

  niet eer geantwoordt omdat beproeven wilde. middel eerst gevonden om 't horologe net op sijn maet te stellen. wat geobserveert heb, sal het uijtgeven [>]. sijn redenen en van Wendelinus seer los. kan hem nu verseeckeren dat soo wel de experientie als de reden*) de aequatie confirmeert, soodanigh als bij d'oude en Ptolemaeus en Copernicus is beschreven. Te weten uijt beyde d'oorsaecken, Eccentriciteyt en obliquiteit van de Ecliptica. Hoe die gereekent wert uyt Ephemerides, verklaring door t horologe. Waer 't meest verschil. exempel. Epocha te stellen en hoe het in de maens plaets te nemen verschelen soud. wat dagen langer of korter als middelmatige, wanneer de langste en kortste. Van Ticho Brahe is 't belachelijck die d'eene oorsaeck wil overgeslagen hebben sonder nochtans iets te stellen dat deselve compensere ende te niet doe, ende meent dat in t rekenen van de maens Plaets een besondere effening des tijts magh gemaeckt werden. Aengaende d'observatie van 't pendulum van Wendelinus ¹) is valsch, soude 1/70 langer°) moeten wesen 's winters. Beyde sijn boecken ²) hebbe met vermaeck gelesen oock sijn andere boek ³) soude te veel van te seggen hebben. dat hij eens hier komt ⁺), en mijn naem oock somtijts daer in gespelt gevonden en veeltijts met onverdiende lof, hoor niet dat Cocceius noch antwoordt. Van wie den brief is die hij in sijn refutatie bijbrenght.