Œuvres XV

In vertaling

Van ondergetekende: Vormen van Saturnus: van wie waren de dertien waarnemingen op die plaat in Systema Saturnium (en in Brevis annotatio)? Een vertaling van Eustachio Divini, Brevis annotatio (1660), 'Korte annotatie op het Systeem van Saturnus', waarin de kijkerbouwer kritiek geeft op wat Huygens zegt over kijkers en over het waarnemen van Saturnus, ervan uitgaand dat hij zelf betere kijkers had (nummer 10 in de bovenstaande figuur is van hem, 1649); met de beschuldiging: "Om dus die mening van hem zonder schade te behouden heeft hij bedacht alles te moeten verwijderen, waaruit de onjuistheid van zijn mening duidelijk zou blijken" (p. 417). Verder verwoordt de Jezuïet Honoré Fabri zijn ongeloof in de ringhypothese en presenteert hij een ander model, met twee lichte en twee donkere manen, draaiend achter Saturnus. Een vertaling van Chr. Huygens, Brevis assertio (1660), 'Korte bevestiging van zijn Systeem van Saturnus', waarin geantwoord wordt op de kritiek en aantijgingen van Divini en Fabri. Met o.a.: -  Waarom heeft Divini de maan van Saturnus dan niet ontdekt? (p. 443) -  Het is niet de bedoeling Divini schade toe te brengen, maar eerder hem ertoe aan te zetten "eerst zijn eigen telescopen te overtreffen, en daarna ook de mijne. Ik ben namelijk zo weinig jaloers op degenen die zich ervoor inspannen deze zo voortreffelijke kunst vooruit te brengen, dat ik ook besloten heb alles wat ik erover te weten ben gekomen, maar vooral ook ten aanzien van de theorie van de Dioptrica, eerstdaags in het licht te geven." (p. 453). -  De twee ruimtes binnen de hengsels kunnen niet donkerder zijn dan de rest van de hemel (p. 453). -  Twee alineas's over het systeem van Copernicus, die niet vookomen in de herdruk te Florence (p. 459). -  Dat model van Fabri lijkt wel een goocheltruc (p. 463). -  Die "Saturnus-begeleider van mij" en de manen van Jupiter draaien rondom hun planeet, niet er achter (p. 465).

In het Nederlands
366	Saturnus	1662
	si homines st[atuere]   [als er mensen op geplaatst zijn] dat hij opacus is.   [dat hij schaduw geeft] uyt jupiters satellites eclipsen. van sijn grootte. verheyt. hoe de comes de phases als onse maen heeft, doch is kleinder na proportie. hoe sijn ring vertoont. sijn jaeren. aequinoctia. sijn dagen. sijn maens verheijt. hoe de andere planeten.
558	Graadboog	1662
	In de gemeene graadboghen daer men van vooren de hooghte mede neemt is ongemackelyck dat men 't kruijs niet kan bereijcken als se wat groot sijn, en daerom den boogh van 't oogh moet nemen om het kruijs voorwaerts of achterwaerts te schuijven het welck oorsaeck is dat men niet exact eenighe hoogte kan nemen. ... [ HUG 4, 36v.]  N.a.v. Joost van Breen, Stiermans gemack, 1662 [fig.]. [ Zie ook Nic. de Hilster, '1660 Spiegelboog (reconstruction)'.]