|
|
| 58 | No. 736 | Aan John Wallis [<] (samenvatting) | 31 maart 1660 | |||
|
Dat ick wel gedacht had dat hy niet gesien moet hebben l'examen &c. [Pascal, 1658] dat daer sijn fauten in staen. Sendt het hem. Wrens demonstratie elegans ... bedanck voor d'eer die hy my doet ... Vlack [Vlacq] spreecken vande exemplaeren. ...
| ||||||
| 63 | No. 742 | Hendrik Stevin aan Christiaan Huygens | 21 april 1660 | |||
|
... Mijn Vader zaliger [Simon Stevin] ... Ende sulx bij UEd: tot verscheijden malen vereert sijnde, vereer ick dit bijgaende boeck met UEd: toe te senden ... dit blaetjen Materiae Politicae en 'Lochening van een ewich roersel' (na 'Cortbegryp') (1649/60) [zie: Princ. Works I, 32]. [ H. Bosmans over H. Stevin.]
| ||||||
| 65 | No. 743 | Aan Ism. Boulliau (samenvatting) | 22 april 1660 | |||
Bedancken voor de geluckwensching*). Syn reys naer Danzic. Hevelius fouten in  [Mercurius]. Cocceus Systema. Ick naer Parys. De aequatione temporis [Over tijdvereffening].
[ *) 20 april was zus Susanna getrouwd.]
| ||||||
| 73 | No. 747 | Aan D. Rembrandtsz. van Nierop [<,>] | 27 april 1660 | |||
| ... wederleggen de vreemde opinie van Jac. Coccaeus [Nierop, 1661] ... grove misslagh van Hevelius ... Mercurius ... Venus ... Mars ... Systema van Saturnus | ||||||
| 77 | No. 749 | Aan H. Stevin | 30 april 1660 | |||
|
... het voortreffelycke werck van Myn Heer UE Vader ... onmogelycheijt des eeuwigen roersels. Voor my ick geloove mede vastelijck dat het selve niet te vinden en is ... swaerheyts middelpunt
| ||||||
| 78 | No. 750 | Van H. Stevin | 4 mei 1660 | |||
... neem ick mijn speculatie int verkeren des spreeckwoorts mijns Vaders*). Dese ijdelheijt wilmen mij ten goede duijden, dat ick mij niet wijder en sal openbaren, voor ick mijn werck°) totter persse gereet hebbe. Het voorstel vant swaerheijts midpunt met het geschil, heb ick bij gelegentheijt vant uijtgeven der Lochening, goet gevonden te divulgeren, om daer deur te merken of oock anderen tot mijn of dergelijcke invallen gecomen sijn. UEd: geestige toeeijgening des slingerwichts aent Uijr werck heeft mij oock tot dat spel getrocken ... [ *) "Wonder en is geen wonder", waaraan Stevin jr toevoegt de omkering: "En geen wonder is wonder".] [ °) Wisconstich filosofisch bedryf, 1667 (Huygens: I, p. 13, e.a.), met Plaetboec, 1668.]
| ||||||
| 139 | No. 788 | Aan Leopoldo de Medici (samenvatting) | 11 okt. 1660 | |||
|
... al te veel lof van 't Systema [van Saturnus] ... prysen Antonium Mariam. net geteyckent. [p. 130]  verwondere dat geen stut aen 't oogh is. 
[ Steun voor het eind van de lange kijkerbuis.De prins gaf in zijn antwoord een schetsje van "2 stockjes die malkander kruyssen", zie p. 186, 214.] 
... dat ick oock een manier bedacht heb [ Tekening rechts, zie ook die van de kijker voor Boulliau in No. 593, 5 maart 1659.] ... dat ick niet en twijffel of men soude de verkyckers tot 100 voet en meer konnen goet maecken. als men de schotels had. dewijl men de platte sijde goet kan maecken. Veneetien glas. te pijne weert om d'observatien in Saturnus, en in d'andere planeten en Maen. en Mars Periodus. ... dat ick geloof dat haer Verkyckers immers soo goet sijn als de mijne.
| ||||||
| 213 | No. 825 | Aan Leopoldo de Medici (concept) | dec. 1660 | |||
|
... de stelling van Fabrius planeeties ... U.E.'s beste brillen ... de seeckerheyt van myn stelling in de ring [van Saturnus] ... Hier [in Parijs] en heb ic geen langer verkijckers (en die goet waren) als van 10 of 11 voet gesien die op een stut genoech konnen gehouden werden. de observatien oock sijn weynigh in vogue. | ||||||
| 343 | No. 897 | Van D. Rembrandtsz. van Nierop [<,>] | 24 sept. 1661 | |
|
... aengaende de lankheijt der even dagen ... Wendelinus ... mijn Astronomia [1658] ... dat een winterse natuerlijke dach, of etmael, korter was dan de somerse ... dat je met dese dingen al int werk geweest zijt ...
| ||||
| 370 | No. 910 | Aan Constantijn Huygens jr. | 22 okt. 1661 | |
|
Ick laet UE weten mids desen datje te Bruijloft genoijt bent ... De pomp*) en gaet noch niet. de buijs was so ongelijck van wijdte dat men geen of weynich lucht uyt de fles kost werken. Het is nu weer 4 dagen dat den instrument maecker die onderhanden heeft ... Ick heb 2 brieven van Pater gehadt, den eersten van Brussel den anderen van Mons van den 15. soo dat hij nu al een dagh of 2 te Parijs moet geweest sijn°). ... [ *) Huygens' luchtpomp wordt voor het eerst genoemd in een brief aan Moray, 30 sept., en begint te werken op 29 nov.] °) Constantijn Huygens was op 21 okt. in Parijs aangekomen. | ||||
| 444 | No. 943 | Aan D. Rembrandtsz. van Nierop (concept) [<,>] | 1661 | |
|
... om 't horologie net op sijn maet te stellen ... dat soo wel de experientie als de reden de aequatie confirmeert ...
| ||||
| 445 | No. 944 | Van J. Reeves (vertaald) | 1661 | |
|
Sedert UE vertreck uyt Engelandt*) heb ick (met informatie van Sir Paule Nealle) grote progresse gedaen in het maecken van verkijckers en vergrootglasen ... Wij hebben nu de middel gevonden om de objecten overendt te sien door behulp van meerder convexe glasen naest het oogh ... [ *) Christiaan had op 3 mei bij Reeves de Mercurius-overgang over de zon waargenomen, zie Dagboek. De astronoom Paul Neile wordt in het Dagboek zes keer genoemd.] | ||||
| 446 | No. 946 | Aan A. Cellarius (concept) | 1661 | |
|
In Scenographia Systematis Mundani Ptolemaici.*) Volgens de regulen van de perspective, zo en kan de Axis Zodiaci niet gesien werden, als de Zodiacus in die positie gesien wert, daerom soude myns oordeels beter sijn dat men de Axis Zodiaci uytdede. In 't Planisphaerium Copernicanum°) behoort bij Saturnus syn comes [begeleider] gestelt te werden, die in 16 dagen om hem loopt, gelijck ick inde print die gevoeght heb ... Van gelycken oock soo in t Planisphaerium Braheum. ... Had hy myn raet daer over te voren gevraeght, soude verscheyde andere dingen aengemerckt hebben. dewyl hy schynt noch een tweede deel onder handen te hebben, indien hij myn raed daer in wil gebruijcken, sal hem misschien weten aen te wijsen wat figuren hij met meerder nutticheijt soude konnen in 't licht geven als dese zijn. [ *) 'Voorstelling van het wereldstelsel van Ptolemaeus', in Harmonia Macrocosmica (1660/61, herdruk 1708, beschrijving), zie links hieronder: Aarde in het midden, de Zon rechts ervan in een van de banen die evenwijdig lopen met de Dierenriem. Deze staat schuin, met de voorkant naar boven (Tweelingen, het is bij ons zomer als we de Zon daar zien), maar de as van de Dierenriem is schuin getekend met het bovenste naar links.] [ °) In de tweede figuur: Zon in het midden, erboven Aarde met Maan, rechts Jupiter met manen, links Saturnus zonder maan. Een grote afbeelding (klik op het plaatje) laat zien dat er bij de baan van de Aarde om de Zon staat: 'Sublunaris', en: '4 elementen'. Dat is merkwaardig, en past niet bij Copernicus, maar het klopt wel: "cirkel van de ondermaanse sfeer die zich met de Maan en 4 elementen beweegt om de Zon, Venus en Mercurius". Volgens Aristoteles bestond het bovenmaanse uit een vijfde element, 'quinta essentia', dat geen verandering kende.] 
 [ Beide afbeeldingen in NRC, 1 febr. 2013, bij de bespreking van Galilei, Dialoog over de twee voornaamste wereldsystemen, Nederlandse vertaling van Hans van den Berg, leesfragment.] [ Huygens' kritiek op de figuren kenmerkt zijn stijl: duidelijkheid en correctheid, met liever simpele maar treffende figuren dan overdadigheid.] | ||||
