C. de Waard, Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634
(den Haag, 1939-1953).
DBNL, DWC.
| T. 1
|
| 1588 10 december, zaterdag, Middelburg, "geboren ten 10 uren 's nachts", p. iii, n.7. |
| 1589 1 januari, zondag, "gedoopt den eersten January", p. iii, n.8 (fol. 47v: p. xxvi). |
| 1601 18 maart, maandag, naar school in Arnemuiden, p. 217 (vanaf 1602 in Veere). |
| 1604 ..., Begin van het Journal, 'Loci communes' (p. xxv). |
| 1607 21 mei, ma., inschrijving Universiteit Leiden (talen en filosofie), p. v. ..., "Mr. Jan van den Broecke, als ic by hem leerde cyfferen, ano 1607", p. 194. ..., 3 maanden in Rotterdam, p. 217. |
| 1608 ..., enige maanden studie Hebreeuws in Amsterdam, p. 217. ..., lijst wiskundige boeken, naar advies van Rudolph Snellius, p. xxxix, T. 4, p. 17. |
| 1609 29 december, di., inschrijving Universiteit Leiden (talen), p. vi. |
| 1610 23 febr. di., Amsterdam, "hooghen vloet ... over sommighe straten gevaren", p. 2, n2. 8 augustus, zo., wonend bij zijn vader (Middelburg), p. vi, n11. |
| 1611 7 maart, ma., kaarsenmaker te Zierikzee, p. vii. 31 maart, geloofsbelijdenis, p. vii. 29 sept. do., broer Jacob Beeckman conrector in Zierikzee, p. vii. |
1612 18 juli, woe., Saumur, brief over zonnewijzers, T. 4, p. 21. Via Rouen (p. vii), 5 maanden op reis; verhaal over gevaar tijdens terugreis: T. 3, p. 4. 30 nov., vr., Zierikzee, begin weerkundig 'Journael', p. xxxvi. Zie: J. Buisman, Duizend jaar weer, deel 4 (2000), p. 288-292, 295-296, 299-300, 728, n27. 1 dec. za., "N. sterck en geweldich datter sommighe schepen van vergaen sijn". 6, 8, 14, 17, 22 - 27 dec. genoemd, Buisman p. 289. 28 - 31 dec., "... storm ... passelick weder ..." |
1613 1 jan. di., "... geweldiche buyen reghen ...", Buisman p. 289. 2 jan., "... geweldighe stormen ..." 7 jan. genoemd (ibidem). 12 jan., "water te Zyricsee verveerlick hooghe", p. 15. 14, 16, 17, 22 27, 30, 31 jan. en 3, 6, 8, 11, 12, 21, 27 febr. genoemd (ibidem). 6 maart, wo., Zierikzee, eind van eerste weerkundig 'Journael', p. xxxvi. 8 maart, Zierikzee, tweede weerkundig 'Journael', p. xxxvi. 12, 16, 17, 24, 27 maart genoemd, Buisman p. 291. 10, 11, 13, 15, 20, 29, 30 april genoemd (ibidem). 1, 6-10, 13, 14, 17, 18, 22 mei genoemd (ibidem). 2 juni, zo., kersen: "Krieken golden den 2en Juny 5 stuyvers tpont", p. 21. 6, 8, 11, 15 juni genoemd, Buisman p. 292. 16, 17, 26 juni, kersen "1½ stuyver", p. 21. 2, 6, 7-9, 18, 27-29 juli genoemd, Buisman p. 292. 17 juli, wo., kersen, "halven stuyver ende was een heel goet krieckenjaer", p. 21. 22 juli, Middelburg, examen Classis van Walcheren, p. viii. 27 juli, Zierikzee, eind van tweede weerkundig 'Journael'. 29 juli, Zierikzee, derde weerkundig 'Journael', p. xxxvi. 5, 8, 18, 19, 24, 27-30 aug. ("twee reghenbogen") genoemd, Buisman p. 292. 1, 29, 30 sept. genoemd (ibidem). 1, 3, 7, 16, 17, 22 okt. genoemd, Buisman p. 295. 30 okt. wo., mag preken van Classis Schouwen (Zierikzee), p. viii. 11, 15, 17, 18, 25 nov. genoemd, Buisman p. 295. 10, 11, 13-17, 19, 21-26 dec. genoemd (ibidem). ..., les van Willebrord Snellius over beweging van Aarde (tellurium), p. 21. |
1614 4, 5, 11, 13, 15-17, 21-24, 31 jan. genoemd, Buisman p. 295. 3-8, 10, 13, 15-17, 22, 24-28 febr. genoemd, Buisman p. 296. 4, 8-9, 11-17, 19, 20, 23, 24, 26, 27-31 maart genoemd (ibidem). 1-3 april genoemd (ibidem). 3 april, do., Zierikzee, eind van derde weerkundig 'Journael'. 12 april, 2100 polsslagen in een half uur (in rust), p. 34. 10 sept. wo., zus Suzanne (geb. 1595) trouwt met Hans Willaerts, p. viii. 15 okt. wo., Zierikzee, vierde weerkundig 'Journael', p. xxxvi. 15, 18, 23, 25, 26, 31 okt. genoemd, Buisman p. 299. 18, 23, 30 nov. genoemd (ibidem). 1, 4, 14 dec. genoemd (ibidem). 16 dec. di., "een weynich snee, maer te Leyden wast seer dick gesneut", p. 58n. 17, 18, 23-26 dec, genoemd, Buisman p. 300. 31 dec. wo., Zierikzee, eind van vierde weerkundig 'Journael'. |
1615 1-5 jan., Zierikzee, vijfde weerkundig 'Journael', p. xxxvi. 6, 9, 12-15, 17, 25-31 jan. genoemd, Buisman p. 300. 31 jan. za., sneeuw, stormachtig, "in Den Haghe wast wonder dick gesneeut", p. 59n. 5 febr. do., "noch al stercken vorst te Middelburch", p. 60n. 1-7, 10, 11, 16, 18, 22, 25, 26-28 febr. genoemd, Buisman p. 300. 27 febr., "Middelburghsche haven dicht vol schollen dick ys", p. 60n. 5, 10, 13-17 maart, genoemd, Buisman p. 300. 10 maart, di., "reghen den heelen voornoen te Brussel", p. 62n. 13 maart, "... groote vlocken sneeus maer smolten terstont t'Antwerpen." 15 maart, "stercken storm en teghenwint van Antwerpen op Lillo". 17 maart, "stercken wint en voorwint van Berghen op Middelborch". 17 maart, Zierikzee, eind van vijfde weerkundig 'Journael'. 24 juni, wo., zus Janneke (1597) trouwt met Jac. Schouten, pred. Noordgouwe, p. viii. |
1616 24 jan. zo., " soet weder tot den 24en Jannuarj 1616", p. 87. 6 febr. za., "somtyts vroost weder, synde nu den 6en Feb.", p. 87. ..., mei, stopt met kaarsen en buizen in Zierikzee (broer Jacob rector in Veere), p. ix. ..., "Anno 1616 was ic in Engelant om de buysen te venten.", p. ix, 219. ..., Zierikzee, driehoeksmeting vanaf toren, voor W. Snellius, p. 105. 23 dec. vr., Middelburg, waarneming Zon met kwadrant van Lansbergen, p. 106. |
1617 ..., O.a. over fonteinen (p. 112-114), muziek (p. 115-120), deeltjes, geneeskunde. ..., Middelburg genoemd op p. 117. ..., Kennismaking met toekomstige vrouw, Cateline de Cerf (geb. 1600), p. ix-x. P. de la Rue, Geletterd Zeeland (1734), p. 57: neef Joh. de Mey (1617-1687). "Van dat ic van Syricsee ginck weer na Middelborch woonen, hebbe ick altyt mynselven met vryen gequelt.", p. 228 (1618). |
1618 16 maart, vr., Middelburg, Veerse weg, rijp, p. 167 23 april, ma., "ginc ick buten Bruissel ... na sommige van onse fonteynen", p. 174. 29 april, "Doen ic met cosyn Andries na Bruyssel ginck", p. 183 (p. 181: Brussel). 30 april, Breda, kolos van Rhodos, p. 171. 16 juni, za., genealogische aantekeningen over eigen familie, p. xxxviii. 25 juni, voedsel van de Zon, p. 195. 7 juli, za., pijn verkwist meer dan werk, p. 197. 9 juli, gezwel en ademhaling, p. 197. 5 aug., zo., gehoord: vloed in zee 3 uur later dan aan de kust, p. 208. 7-11 aug., Caen, aankomst, herberg di. tot za., T. 4, p. 47. 11 aug., Columbelles, logies "in de kost". 13 aug., Caen, afbeelding telescoop in boek gezien, p. 208. 18 aug., onkosten, o.a. "drie croonen" (6 gulden) voor examen. 
5 sept. wo., Caen, 100 gulden voor promotie. 6 sept., Caen, promotie tot doctor in de medicijnen, p. xi, 215. 8 sept., Caen, korte beschrijving van levensloop, p. 217. 8 sept., Caen, "gecocht 2 paer handschoenen", T. 4, p. 47. 15 sept., "wy weer naer Caen ... ick na Haber ... quam 's avonts weer". 19 sept., Haber, "met de Justinussen". 20 sept., Haber de Grace (Le Havre), p. 219. 21 sept., Haber de Grace, drukkende lucht gestaafd, citaat Argenterius, p. 220. 10 okt. wo., Noordgouwe, "oft de predicanten ... wel wyn mochten drincken", p. 223 16 okt., Breda, verschillende ziekten (Argenterius), p. 224. ... okt., Breda, "om Pieteroom te helpen wercken en te vryen oock", p. 228. 28 okt., namen voor muzieknoten, p. 233 10 nov. za., Breda, Descartes: driedeling van een hoek, p. 237. 17 nov., "van Breda drie hammen gesonden", p. 242 23 nov., Breda, commentaar op Heurnius, p. 243. 26 dec. wo., Breda, beweging omhoog en omlaag; snelheid wordt constant, p. 267. |
1619 2 januari, di., Mr. Duperon (Descartes), 'Compendium Musicae', p. 269. 2 januari, Geertruidenberg, waarom vogels kunnen vliegen, p. 269. 10 januari, Middelburg, of invloed van sterren te vangen is in munten, p. 269. 2 maart, za., Middelburg, route kiezen langs straten, p. 280. 7 maart, gezelschap tijd geven om te lachen, niet snel eigen verhaal, p. 280. 22 maart, Dordrecht, twee vlakke plaatjes door lucht tegen elkaar gedrukt, p. 281. 25 maart, Rotterdam, steen uit de grond trekken met leertje, p. 281. 2 april, di., Middelburg, gezonken ankers rijzen boven het zand, p. 283. 5 april, muziek en archtectuur, horen en zien, p. 286 29 april, fonteintje van glas, p. 290. 2 mei, do., Middelburg, bronnen door onderaardse warmte, p. 292. 6 mei, Middelburg, brief aan Descartes, T. 4, p. 64. 14 mei, Veere, haard, schoorsteen en rook, p. 295. 23 mei, Veere, klemmen van deuren, p. 302. 2 juni, zo., Noordgouwe, rijp en dauw, hoogste lucht, p. 305. 2 juni, Noordgouwe, geluid uit buis, water in buis, zwaarte van lucht, p. 306. 4 juni, Noordgouwe, buikvlies, p. 307. 10 juni, Schouwen, waterstromen op zand, p. 311. 15 juni, Veere, groeiend koren, p. 314. 17 juni, Noordgouwe, wolken en regen, p. 315. 18 juni, Zierikzee - Noordgouwe, lichtstralen en vallende regen, p. 318. 30 juni, Middelburg, zo schudden dat het lichtste boven komt, p. 321. 3 juli, wo., Noordgouwe, herhaling en variatie, hexameter, p. 322. 11 juli, Middelburg, zangstem en instrumenten, Zarlino, Italiaans, p. 323. 23 juli, Middelburg, mespunt in gaatje, gezichtsbedrog, p. 329. 25 juli, Noordgouwe, waterputten, p. 329. 29 juli, Noordgouwe, beweging van geworpen steen op varend schip, p. 333. 31 juli, Gorcum, horizontale beweging op varend schip, p. 333. 10 aug. za., Rotterdam, Delft, syllogisme, p. 335. 11 aug., Rotterdam, toonsoorten, p. 336. 14 aug., Den Briel, fout syllogisme, p. 336. 17 aug., Rotterdam, komeetstaart van de Zon af gericht, p. 336. 23 aug., Breda, goede werken, p. 336. 28 aug., Breda, falsetstem, p. 337. 29 aug., Breda, Aristoxenos, toon ut altijd op zelfde hoogte, p. 337. 8 sept. zo., Middelburg, waterput, grondwaterstand, p. 338. 10 sept., Veere, cadens in de muziek, p. 338. 15 sept., Middelburg, goede werken, p. 339. 16 sept., Middelburg, Galenus, pijn vooral in handen en voeten, p. 339. 1 okt. di., Middelburg, Galenus, in de winter dikker bloed, p. 340. 2 okt., Middelburg, Galenus over voedsel, p. 340. 6 okt., 's-Heer Arendskerke, hoge stem makkelijker gehoord, p. 340. 19 okt., Veere, Galenus, ziekte en vloeistoffen, p. 342. 2 nov. zat., Veere, Galenus, ontstoken ingewanden, p. 345. 5 nov., di., Veere, Galenus, vloeistoffen, p. 346. 7 nov., do., Veere, Galenus, urine, p. 346. 10 nov., Middelburg, boek van Drebbel over de elementen, p. 346. 15 nov. vr. Veere, Galenus, gelijke en tegengestelde, p. 347. 16 nov., Veere, Galenus, warme voeding in de winter, p. 348. 20 nov., Utrecht, zingen en maat, p. 348. 22 nov., rederijkers, gedichten en maat, p. 351. |
| T. 2 |
|
1619 26 nov. di., conrector te Utrecht, "voor 500 gl s'jaers ende een huysinge", p. 1. 7 dec. za., Utrecht, ritme en lettergrepen, Cantica canticorum (broer Jacob), p. 1-2. 8 dec., Utrecht, kaarsenpitten van juiste gewicht, p. 2-3. 11 dec., Utrecht, lessen begonnen, "dat ick Sphaeram soude doceren", p. 4. 17 dec., Utrecht, verhouding van Homerus tot Vergilius, p. 4. 19 dec., Mr. Verhaer, ritme in de muziek, p. 4. 29 dec., Frontinus, waterleidingen, p. 6. 30 dec. ma., olie brandt beter met pit, p. 7. |
|
1620 8 januari, woe., Utrecht, schoorsteen bij graaf Ernst van Nassau, p. 10. 19 jan. zo., Utrecht, waarom donder, p. 12. 22 febr. za., Utrecht, wereldkaart in school is slap, p. 17. 28 febr., Verhaer betaald voor 3 maanden zangles, p. 19. 11 maart, woe., winter had 3 keer vorst en dooi (laatste: 7 maart), p. 24. 15 maart, duikboot van Drebbel, p. 25. 21 maart, Galenus over koortsen, p. 32. 31 maart, Utrecht, rector betaald voor verlof i.v.m. huwelijk, p. 33. 3 april, vr., Dordrecht, wassende maan is vochtig, p. 33. 4 april, Middelburg, verloofd (zie 20 april), T. 4, p. 68. 20 april, ma., Pasen, Midd., getrouwd met Catelyntje de Cerf (19½ jaar), p. 36, 37. 7 mei, do., Domburg, zandribbels, p. 37. 9 mei, Middelburg, verklaring golven; haven uitdiepen, p. 37, 39. 10 mei, zo., Midd., met Jacob Cats e.a., Stevins Waterwicht, havenmodel, p. 39. 11 mei, naar Utrecht, p. 39. 21 mei, Utrecht, Galenus, kuiken eerder dan ei; bad; dieren; spieren, p. 40-42. 27 mei, Utrecht, Galenus, schepping, p. 43. 31 mei, atomen, Lucretius, p. 43. 7 juni, zo., Utrecht, kaarsvlam, p. 48. 9, 10 juni, Utrecht, Galenus, Grieks vertalen, p. 53. 21 juni, Utrecht, Galenus, zenuwen, p. 56. 24 juni, Galenus, Mozes en Epicurus, p. 56. 29 juni, Galenus, conceptie, hermafrodieten, p. 61. 5 juli, zo., Galenus, atomen komen niet toevallig samen, p. 63. 14 juli, Utrecht, Galenus, koude buik, warme nieren, p. 67. 4 aug. di., Utrecht, Galenus, zintuiglijk studeren te lastig, p. 84. 7 aug. vr., Utrecht, Galenus, deeltjes in geneesmiddelen, p. 93. 19 aug. Utrecht, Galenus, mirre, noten, p. 109-110. 21 aug., Galenus, genezen van maag of lever, p. 112. 24 aug., Galenus, koude en droogte als tekorten, p. 116. 26 aug., Galenus, kleinste deeltjes, homogenea, p. 118. 31 aug., lengte van waterleiding, vader vertrokken, p. 122. 1 sept. di., Galenus, nieren, p. 123. 13 sept., Utrecht, zes metalen, kleinste deeltjes in combinatie, p. 127. 14 sept., Utrecht, voorbeeld combinatie van 3 cijfers, p. 127. 16 sept., Rotterdam, Mizaldus, hoe regen ontstaat, p. 128. 13 okt. di., Middelburg, korte en lange kaarsen, p. 130. 28 okt., Utrecht, Galenus, fysiologie leren, p. 131. 11 nov. wo., Utrecht, Cardanus, invloed van maan, ook bij nieuwe maan, p. 136. 22 nov., varend van Rotterdam naar Utrecht, wolken, p. 141. 26 nov., Schola Salernitana, wat goed is voor de ogen, p. 142. 27 nov., aangenomen tot conrector te Rotterdam, p. 153. 6 dec. zo., Utrecht, Aemilius: zijden draad zo lang als een toren, p. 149. 11 dec., Utrecht, lessen gestopt, morgen naar Rotterdam, p. 152, 153. (Daar nog geen lessen (pas 26 aug. 1624), steun voor broer Jacob, rector.) 13 dec., Amersfoort, kerkvensters, toren, p. 154. 14 dec., vorst (al een week), 's nachts dooi, p. 155. 20 dec., "te Rotterdam met de woonstee gekommen", p. 156. 24 dec., Rotterdam, braadspit, hoe te draaien, p. 156. |
|
1621 19 febr. vr, Rotterdam, Riolanus, koortsen, p. 160. 7 maart, zo., eerste kind, 12e gedoopt Jacob (jong overleden), p. 163. 14 maart, Rotterdam, manna gekocht, gewichten van apothekers, p. 164. 25 maart, Rotterdam, weer manna gekocht, p. 165. 8 juni, di., Middelburg, syllogismen, p. 172. 21 juni, Middelburg, macht der gewoonte, p. 173. 21 juni, Middelburg, schuldbekentenis, met handtekening, ZB, hs 5068. |
|
29 juni, geld omrekenen, p. 174. 21 juli, woe, Rotterdam, geest beweegt zware botten, p. 174. 14 aug. za., Rotterdam, Justinus van Assche, disputeren, p. 176. 19 aug., "int schip", varen als remedie, p. 178. 3 okt. zo., Rotterdam, syllogismen, p. 182. 9 nov. di, Delft, weerglas gezien in stadhuis, p. 187. 14 nov., met Thomas naar Kralingen, p. 187. 21 nov., Rotterdam, logica van kerkdienst, p. 188. 6 dec., logica en redeneerkunst, p. 188. 12 dec. zo., preek gehoord, p. 190. |
|
1622 26 jan. woe., ijs in de ton, p. 193. 4 april, ma., oreren en logica, p. 195. 2 mei, ma., Rotterdam, indelen of beschrijven, p. 197. 11 mei, axioma's en logica, p. 197. 27 mei, vuur is niet zonder beweging, p. 198. ..., "Also my Willem Jansen [Blaeu] verhaelde ... Amsterdam", p. 199 2 juli, za., kijkgat maken in muur van eetzaal (64 leerlingen), p. 204. 17 juli, Rotterdam, leugen en bedrog, p. 206. ..., "dede een glas slypen te Middelborgh", p. 295, 210n. 8 okt. za., hoeveelheid bij predikaat en subject, p. 212. 27 nov. zo., Rotterdam, barstende kaarsen, p. 218. 10 dec. za., conclusie van redenaars, p. 221. 22 dec., natte lei, p. 222. 24 dec., terug uit Dordrecht, mondharp, p. 223. |
|
1623 6 jan. vr., Rotterdam, verder schieten met langere buis, p. 227. 22 jan., Rotterdam, hete lucht niet door glas, p. 227. ..., van Utrecht naar Amsterdam per schip, 's nachts, p. 233. 21 febr. di., Rotterdam, kogelbaan, p. 233. 10 april, ma., zeshoekige sneeuw, p. 239. 16 april, Rotterdam, hoe we zien, p. 241. 6 juli, do., pilaren op een schilderij, p. 248. 29 juli, correcte uitspraak bij preken, p. 250. 31 juli, Middelburg, waarom zoveel kleuren (Bacon), p. 251. 12 aug. za., 's-Heer Arendskerke, zwaartepunt van drijvende schotel, p. 259. 5 nov. zo., perspectief op schilderij, p. 265. 12 nov., oefening met syllogisme in de les, p. 265. 29 nov., omgekeerde regel van drie, p. 271. 12 dec. di., Francis Bacon: water wordt lucht, p. 276. |
|
1624 17 jan. woe., varend naar Schoonhoven (inspectie ijsdam), p. 284. 20 jan., storm na nachtelijk licht, p. 284. 22 febr. do., schoorstenen in de bergen roken niet zo, p. 285. 31 mei, vr., meer wolken bij horizon, p. 289. 15 juni, Hazerswoude, nagelaten papieren van Stevin gezien, p. 291. 16 juni, zo., rijzende en dalende wolken, onweer; kaagschuiten, p. 290. 24 juni, Den Haag, "een brandtgelas koopende", p. 295. 26 juni, uit Stevins papieren genoteerd (Bouwkonst), p. 396. 29 juni, uit Stevins papieren genoteerd (Singconst), p. 403. 15 juli, ma., kleuren zijn gebroken licht, p. 299. 26 aug. ma., lessen overgenomen van overleden conrector, p. 311. 15 sept. zo., belastingen, p. 302. 18 sept., notities uit papieren van Stevin (eerder al uit Huysbou), p. 305. 3 okt. do., voogdij over kinderen aangenomen, p. 303. 20 okt., "als ick vant legher quam [van Breda] ... int schip ... peste", p. 307. 24 okt., schaduw van iets dat niet gezien wordt, p. 308. 28 okt., of grote kogels minder ver vliegen dan kleine, p. 309. 4 nov. ma., door vroedschap unaniem verkozen tot conrector, p. 311. 8 nov., basis van hypothetisch syllogisme, p. 311. |
|
1625 1 jan. woe., stem: hoog en laag, vol en zwak, p. 314. 5 jan., formaat van boeken, p. 316. 13 febr. do., heftig dispuut (ook 10, 11, 14 febr.), p. 320. 23 febr., "Exterooghen bedrieghlick uytgetooghen", p. 321. 16 maart, zo., wijde buizen voor waterlopen, p. 324. 27 maart, verbeterde zeilwagen, p. 325. 6 mei, di., Rotterdam, Bacon, hoe lichaamsdelen zich samentrekken, p. 327. 22 mei, rectoraat in Den Briel afgeslagen, p. 328. 8 juni, zo., Rotterdam, bevestigd tot ouderling in de kerk, p. 329. 23 nov. zo., Psalm 11 bij de Engelsen, p. 333. |
|
1626 ... jan., kromme schouw is beter, p. 333. 5 jan. ma., Middelburg, kaarsvlam op constante hoogte, p. 334. 14 feb. za., "ginck ick van Halverweghe tot Dort", p. 337. 28 maart, za., aard van vuur, p. 340. 3 mei, zo., Remonstranten en Contraremonstranten, p. 345. 18 juni, do., [Rotterdam], Jan Jansz. Stampioen, mast van zeilschepen, p. 350. 20 juni, "een deel schuym van lubs bier laten bier worden", p. 350. 15 juli, woe., [Rotterdam], perpetuum mobile afgekeurd, p. 351. 22 juli, [Rotterdam], nog eens perpetuum mobile, als paardenmolen, p. 354. 6 aug. do., telescoop met lenzen of parabolische spiegels, p. 357. 6 aug., "Godt maeckt alleen levende raders of perpetuum motum", p. 358. 15 aug., "Schepen veel seyls te doen voeren", p. 360. 16 aug., "het Drebbeliaensche instrument", p. 361. 21 aug., Torrentius op de vlucht, p. 364. 28 aug., Rotterdam, Collegium Mechanicum, p. 429-455.  Eerste naam van ledenlijst: Isack Beeckman. 4 sept. vr., echo en wind, p. 430. 11 sept., Stampioen, echo; afgeschoten pijl of kogel, p. 430-431. 18 sept., mallemolen, p. 432. 25 sept., "was ick niet present", p. 435. 30 sept., telescoop beter met middenglas, ook doorboord, p. 370. 2 okt. vr., molen bij harde wind en één man, p. 436. 16 okt., fundament van huizen, p. 438. 23 okt., droogoven, p. 438. 30 okt., "was ick daer niet", p. 439. 6 nov. vr., zandplaat verschuiven, p. 439. 19 nov., Rotterdam, declameren, dissereren en prediken t.o.v. zingen, p. 374. 13, 20 nov., "was ick niet present", p. 440. 27 nov., "was ick praeses", zandplaat, dienst aan magistraat aanbieden, p. 440. 4 dec. vr., "diepte by het Hooft van Rotterdam", p. 442. 10 dec., of alle sterren samen meer licht geven dan de zon, p. 376. 11 dec., "te besien of dat hooft dienstich syn sal", p. 444. 18 dec., "wieken aen de mallemeulen", p. 445. 18 dec., waarom een draaiende tol overeind blijft staan, p. 378. |
|
1627 1 jan. vr., Coll. Mech., Stampioen zag in Harlingen zo'n mallemolen, p. 445. 8 jan., model van molen maken, p. 447. 15 jan., "2 poppemeulentjes maken", p. 447. 22 jan., geen dienst meer aan magistraat; schoorsteen verbeteren, p.448. 29 jan., schoorstenen, p. 451. 5 febr. vr., schouw in Prinsenhuis, p. 453. 12 febr., schouw in de zon gaat roken, p. 454. 19 febr., Dordrecht, rectoraat aangenomen, p. 454. 26 febr., Rotterdam, Coll. Mech. zonder Beeckman laten doorgaan, p. 454. (In Dordrecht ook zo'n College oprichten, p. 455.) 4 maart, do., holle Aarde, tegenvoeters binnenin, p. 388. 7 maart, "wat macht datter gedaen wort met een manskracht", p. 389. 24 april, za., proef met zwierpomp, p. 392. |
| T. 3 |
|
14 mei, vr., Dordrecht, pijl vliegt sneller dan even zwaar bolletje, p. 1. 23 mei, nieuw krachtinstrument voor elk gewicht, p. 3. 2 juni, woe., Dordrecht, openbare les gehouden, p. 5 (zie T. 4, p. 122). 3 juni, in 1612 in Frankrijk ontsnapt aan moordaanslag, p. 4. 5 juni, kabbala en Hebreeuwse letters, p. 5. 
8 juni, nieuwe manier voor grendelslot, p. 6. 16 juni, "noch een incommoditeyt in sloten", p. 6. 18 aug. woe., springvloed bij nacht hoger dan overdag, p. 11. 4 sept., Dordrecht, vierde kind geboren (Jacob, † 22 okt. 1628), T. 4, p. 127. 11 sept., Dordrecht, doop van kind, zie 4 sept. 23 sept. do., Rotterdam, tweeklank en klinkers, p. 11. 8 okt. vr., boek van Gilbert, magneet zendt deeltjes uit, p. 17. 9 okt., oratorische oefening bij disputeren op school, p. 18. 16 okt., "Meulewerck gepractiseert van my afgekeurt", p. 20. 21 okt., schijnbare beweging van schip, p. 23. 30 okt., of de Maan hol is, p. 24. 4 nov. do., hoe breking van licht gaat, p. 27. |
|
1628 20 jan., maansverduistering gezien met telescoop, p. 34. 9 febr. woe., lichtgelovigheid bij voorspellingen, p. 34. 27 febr., psalmen door volk goed gezongen, p. 35. 15 maart, woe., strottenhoofd bij zingen, stemspleet, p. 42. 29 maart Dordrecht, Colvius: waarom op groot schip een kleiner roer, p. 42. 8 april, za., glaskit maken, p. 45. 8 mei, ma., klavecimbel stemmen met kwinten, 'wouwen', p. 51. 19 juni, ma., "hebbe ick een clickerken gevonden" (houtworm), p. 64. 7 juli, vr., boek Kepler ontvangen (Harmonices), resonantie, p. 66. 3-7 aug., kaakontsteking, p. 73. 4 aug. vr., geprobeerd eigen kies te trekken, p. 73. 8 aug., bijna niet geslapen, p. 73. 10 sept. zo., psalm 40 gezongen, anders dan er stond, p. 81. 18 sept., W. J. Blaeu zei aan welke kusten het tegelijk hoog water is, p. 86. 27 sept., op te bedijken meertje gevaren, grond laten boren, p. 89. 28 sept., mast in water voortslepen: dikste kant vooraan, p. 88. 1 okt. zo., hoeveel kracht op de zeilen van een molen, mallemolen, p. 90. 8 okt., Dordrecht, Descartes op bezoek, p. 94. |
|
1629 1 febr. do., Dordrecht, hyperbolische lens, Descartes vroeg bewijs, p. 109. 18 febr., koudere lucht door kleinere dichtheid, p. 110. 19 maart, ma., lichtsnelheid onderzoeken, p. 112. 25 juni, ma., Rotterdam, moeder "in myn tegenwoordicheyt gestorven", p. 122. 27 juni, Rotterdam, moeder begraven, p. 122. 14 of 17 juli, za. of di., Gassendi op bezoek, p. 123. 14 aug. di., Dordrecht, vijfde kind geboren (Jacob, † 4 juli 1631), T. 4, p. 155. 24 aug. vr., Dordrecht, doop van kind, zie 14 aug. 27 aug., broer Jacob overleden te Rotterdam, T. 4, p. 155. 12 sept., gezien dat rottend hout licht gaf in het donker, zie bij 13 sept. 13 sept. do., uit iets lichtgevends stroomt voortdurend iets weg, p. 128. 30 sept., lege kleinere schepen hebben naar verhouding meer zeil nodig, p. 131. 1 okt. ma., brief aan Mersenne, T. 4, p. 156. 11 okt., Colvius: Pietro Sarpi denkt ook zo over beweging (traagheidswet), p. 136. 18 nov. zo., Middelburg, getuige bij doop van zusters kind, p. 140, T. 4, p. 168. 21 nov., Balthasar van Gorcum over de bovenlucht (dikke laag ijs), p. 140. 17 dec. ma., broer Abraham, waarom sneeuw makkelijker doordringt dan water, p. 144. |
|
1630 30 april, di, brief aan Mersenne, T. 4, p. 179. 28 mei, di., Dordrecht, camera obscura, spiegel laat bijna niets sien. p. 150. 10 juni, ma., Dordrecht, zonsverduistering waargenomen, met leerlingen, p. 153. 20 en 23 juni, Dordrecht, zonshoogte op de meridiaan waargenomen, p. 156. 12, 13 aug. ma., di, Dordrecht, Mersenne op bezoek, p. 161-163. 16 nov. za., bezoek van Colvius en een uitvinder (molenwerk), p. 169. 17 nov., molenwerk bezien en afgekeurd, p. 169. 19 nov., maansverduistering waargenoemen, p. 156. 1 dec. zo., Dordrecht, snaartrilling en slinger, p. 175. 22, 23, 24 dec., Dordrecht, zonshoogte op de meridiaan waargenomen, p. 156. |
|
1631 5 jan. zo., ziet met linkeroog donkere cirkel rond kaarsvlam, p. 182. 10 febr. ma., ijs gemaakt met sneeuw en zout, p. 190. 14 febr., "vielder een groot houdt op myn hooft", p. 191. 16-20 febr., "savons niet heel wel", linkerarm zeer, koorts, beter, bloedneus, p. 194. 21 febr., purgeermiddel genomen, p. 195. 22 febr., gewicht 124 pond (was altijd 125 pond), p. 196. 23 febr., "proportie tusschen regenwater ende myn urine ... 54 tot 55", p. 196. 5-6 maart, woe.-do., "konde ick niet slapen", p. 200. 7-14 maart, koorts, kritieke dagen, ziekteverslag, p. 202. 9, 10, 19 maart, zonshoogte waargenomen door leerlingen, p. 156. 15 maart, brief gekopieerd van Drebbel aan koning van Engeland, p. 204. 16 maart, eeuwige klok van Drebbel besproken, p. 204. 12 april, za., hoe planeten gegroeid zijn, p. 206. 22 juli, di., zware dingen bewegen in lucht verder, p. 212. 1 aug. vr., valse geruchten over voorspellingen van de rector, p. 215. 7 okt. di., brief aan Mersenne, T. 4, p. 206. 10 okt., of zonnevlekken hemellichamen kunnen zijn, p. 217. 30 okt., lichtsnelheid onderzoeken, in hoeveel tijd een mijl, p. 228. 25 dec. do., Aristoteles nog niet gelezen, p. 221. |
|
1632 3 febr. di., begin van notitie eigen gewicht tijdens ziekte, p. 238. 9 febr., Dordrecht, zesde kind geboren (Abraham, † 8 aug. 1632), T. 4, p. 208. 13 febr., Dordrecht, doop van kind, zie 9 febr. 15 maart, ma., eind van notitie eigen gewicht, p. 238. 6 dec. ma., loodhagel met kwik, vertelde een soldaat, p. 250. 17 [dec.], in een schip, vis gegeten, wijn, hoofdpijn, p. 251. |
|
1633 1 jan. za., Dordrecht, duidelijk zien (Maan, vlo), wat dit betekent, p. 254. 10 jan., glas slijpen, oppervlak met variërende bolling, p. 255. 31 maart, do., Amsterdam, zei tegen W. J. Blaeu: "het gaet haghelen ...", p. 265. 1 april, vr., varend van Amsterdam naar Haarlem: mooi weer, ook hagel, p. 265. 2 april, rijdend tussen Leiden en Den Haag: idem, p. 265. 3 april, meer gegeten dan gewoon, 's nachts gemerkt, p. 265. 4 april, westenwind, zeer koud, fraaie zonneschijn, p. 265. 8 april, polsslag van zieke burgmeester, p. 267-8. 23 april, nieuw soort volmolen onderzocht, p. 271. 15 mei, zo., werpslinger: kracht van belang, niet aantal rotaties, p. 274. 22 mei, betere pomp voor mevrouw de Witt, p. 282. 30 mei, brief aan Mersenne, T. 4, p. 214. 10 juni, vr., Dordrecht, "grof geschut" op 18 km gezien en gehoord, p. 287. "de vlamme effen 60 van myn polsen eer gesien dan ick de slach hoorde" . 7 juli, do., Dordrecht, lenzen slijpen met stok, p. 293. 10 aug. woe., Dort, donkere kamer, beeld door plat glas en bolle lens, p. 296. 13 aug., lensje geslepen en gepolijst, brandpuntsafstand ca. 3 m, p. 299. 24 aug., te grof zand maakt bij glas slijpen golfjes, p. 300. 24 aug., Dordrecht, "eeuwichduerende horologium" van Drebbel, p. 302. 23 sept. vr., Amsterdam, glas geslepen bij Engelse brilslijper, p. 308. 24 sept., Jacob van Eyck, "clockspeelder binnen Utrecht ... seyde my ...", p. 310. 28 sept., ziekte van mevr. de Witt, p. 313 (ook 21, 26 okt., 7, 17 nov.). 14 okt. vr., of ruwe glazen meer licht doorlaten dan gepolijste, p. 316. 11 nov. vr., William Ames overleden, p. 324. 
29 dec. do., water wordt niet lucht, proef: verhitten, p. 331. 30 dec., vervolg van proef: laat het water koken, p. 331. 31 dec., " een ledich plexken", misschien wat lucht, p. 332. |
|
1634 27 jan. vr., mening van Balthasar over sterren is die van Giordano Bruno, p. 334. 19 febr. zo., proef van p. 331 met regenwater, p. 336. 22 febr., glas is eerder gepolijst op laken dan op leer, p. 374. 23-24 febr., proef nog eens met regenwater, p. 336 (ook p. 342). 14 maart, di., voor Maan-eclips secondenslinger maken, p. 341. eind maart, Rotterdam, uitvinding van watermolen bekijken, afgekeurd, p. 341. eind april, Middelburg, leren slijpen bij Joh. Sachariassen, p. 377. 30 april, zo., 7 weken noordenwind zonder regen, in Zeeland en Dordrecht, p.343. 1 juni, do., glas van Sachariassen nog niet ontvangen, p. 377. 
21 juni, golfjes bij slijpen, wiel (p. 264) gebruiken, p. 379. 24 juni, ijzeren bekken geschuurd, p. 380. 28 juni, ijzeren bekken ingewreven met rode aarde, p. 380. 1 juli, za., "glas geslepen ende gepolyst sonder schrabben", p. 381. 7 juli, ziekte van van Someren, p. 352. 12 juli, Amsterdam, "sleep ick sonder schrabben", p. 383. 15 juli, geneesmiddel voor Aemilius, p. 353. 18 juli, "sleep ick op myn ysere becken een glas van 1½ duym groot", p. 384. 25 juli, te slordig, teveel slijpstof, bekken geslepen, glas gepolijst, p. 386. 26 juli, glas gepolijst, in donkere kamer: afbeelding niet perfect, p. 387. 1 aug. di., Martinus Hortensius las Beeckmans notities, p. 354. 1 aug., boek van Galileï geleend van Hortensius, p. 356. 6 aug., "sleep ... sonder na het glas te kycken totdat het al gepolyst was", p. 388. 12 aug., Amsterdam, bij Engelse slijper, Galileï's boek naar Descartes, p. 389. 14 aug., Amsterdam, Galileï's boek terug, vertrek naar Dordrecht, T. 4, p. 224. 19 aug., "3 of 4 glaskens ... geslepen ende gepolyst sonder schrabben", p. 392. 25 aug., let op de ligging van het bekken, is niet precies sferisch, p. 394. 2 sept. za., "al myn futselen den geheelen somer ..." (bekken, 1½ voet), p. 395. 11 okt. woe., "sleep ick goet aldus: ...", p. 398-9. 15 okt., Den Haag, Kuffler gesproken over diens schoonvader Drebbel, p. 367. 
27 okt., "sleep ick met 3 styve armen" (figuur: p. 249), p. 401. 30 okt., stof plakt aan bekken, p. 402. 1 nov. woe., "sleep ick een glas van 3 duym", beter, p. 403. 8 nov., manieren om het glas vast te maken aan dop, p. 406. 14 nov., slijpen met buigzame stok, p. 408. 24 nov. ander bekken voor polijsten, p. 411. 20 nov., "een van myn costkinderen begraven", pestepidemie, p. 369. 1 dec. vr., bekken glad geschuurd met hout en zand, nog niet goed, p. 412. 22 dec., slijpring i.p.v. 3 armpjes, p. 413 (figuur: p. 419). |
|
1635 13 febr. di., brief aan broer Abraham, atlas en sfeer van Blaeu, T. 4, p. 232. 24 maart, za., testament opgemaakt, samen met zijn vrouw, T. 4, p. 234. 27 april, vr., glas van 1½ duim, goed geslepen, p. 416. 29 april, zelfde glas niet goed na polijsten, p. 416. 7 mei, ma., zonder dop slijpen, met dop polijsten, p. 417. 24 mei, voor het eerst zonder dop geslepen, glazen beter dan ooit, p. 419. 7 juni, do., bekken goed maken met ringdop en krijt, p. 421. 15 juni, "glasken geslepen ende gepolyst", beeld in donker kamer, p. 422. 3 juli, di., metalen bekken geschuurd met harde steen en zand, p. 425. 7 aug. di., amaril van bekken wegschuren, p. 426. 22 aug., ijzeren bekken geschuurd met amaril, toen met nat zand, p. 427. ... sept., "sleep ick op myn becken te Middelborgh tot Joh. Sacharias", p. 427. 31 sept. of 1 okt., "Ick sleep teghen Joh. Sacharias om best", p. 430. ("myne was veel beter ... Maer hy en wist niet dat ick sonder dop slype".) 9 nov. vr., Dordrecht, verklaring van kleine krasjes die overblijven, p. 431. |
|
1636 1 okt., Middelburg, voogdij over kinderen van broer Jacob, T. 4, p. 252. herfst, betrokken bij het probleem van de lengtebepaling op zee. |
|
1637 20 maart, vr., Dordrecht, zonshoogte waargenomen met Colvius , T. 4, p. 263. 19 mei, di., overleden, T. 1, p. XXII. |